وحدت معنایی مهم است

آخرین نشست نهمین دوره جشنواره دوسالانه پویانمایی، شلوغ‌ترین نشست این دوره جشنواره بود. نشستی که توانسته بود اهالی شناخته شده تا جوان انیمیشن‌ساز، حتی علاقه‌مندان انیمیشن را به خود جذب کند. در این نشست انیمیشن‌های کوتاهی هم‌چون «سیرکو گرافیک»، «پدربزرگ» و... پخش شد. سپس صاحبان آثار به نقد و بررسی کارها پرداختند.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، «سیرکو گرافیک» به کارگردانی فرید یاحقی و داوود مرگان انیمیشنی بود که نظر همگان را به خود جلب کرد و بیشتر حاضران بر سر خوب بودن آن اتفاق نظر داشتند. یاحقی در خصوص شکل‌گیری این اثر گفت: «این انیمیشن به سفارش دانشجویان گرافیک مشهد - که قصد برگزاری جشنی در روز جهانی گرافیک را داشتند - ساخته شد و چون این دانشجویان قصد داشتند با کرایه چادر سیرک ملل، برنامه را در آن‌جا برگزار کنند ما به فکر استفاده از فعالیت‌های سیرک افتادیم.» او ادامه داد که: «ما به این فکر کردیم که بیایم با تایپ نمایشی، شبیه نمایش‌های سیرک واقعی طراحی کنیم. اتفاقاً کارمان بازخورد خوبی داشت و خیلی‌ها از آن خوش‌شان آمد.» مرگان، دیگر کارگردان این اثر هم معتقد است با این‌که تکنیک «سیرکو گرافیک» ساده است، سعی شده تا نگاه تصویرسازانه‌ای به کلمات در آن اتفاق افتد: «یکی از دغدغه‌های همیشگی ما تایپ فارسی بوده است. ما یک ویدیو هم در این‌باره برای همایش حمل و نقل و ترافیک ساختیم.»
مرگان می‌گوید کار کردن با حروف فارسی همیشه سخت بوده و دشواری‌های زیادی دارد که سبب شده کمتر کسی به سراغ کار با آن برود. اما او از طرف دیگر یکی از مهم‌ترین حُسن‌های زبان فارسی را اتصال‌های بین حروف این زبان می‌داند که در دیگر زبان‌ها وجود ندارد.
علیرضا زارع، یکی از حاضران در این نشست هم درباره این اثر گفت خیلی خوشحال است در استان‌ خراسان هم مانند استان‌های اصفهان و آذربایجان‌شرقی بر حوزه گرافیک متحرک کار می‌شود: «با این حال کاش این انیمیشن خط سیر یا داستانی داشت.»
حسین ضیایی، مجری نشست نقد و بررسی هم معتقد است این دو کارگردان جوان با ساخت «سیرکو گرافیک» سنت‌های گذشته را احیا کرده‌اند. کاری که پیش از آنان در آثار بزرگان انیمیشن استفاده شده است. او همچنین این دو کارگردان را به خاطر تبدیل کار سفارشی به یک کار شخصی مورد تحسین قرار داد و بیان کرد: «با توجه به صحبت‌های دکتر زارع کاش شما یک وحدت معنایی میان حروف و کلمات برقرار می‌کردید. چون در انیمیشن شما، ما تشکیل هر کلمه را به صورت جدا می‌بینیم؛ اما آن‌ها با هم ارتباطی ندارند و عملاً کلمه قبلی به کلمه بعدی در شکل‌گیری‌اش کمکی نمی‌کند.»
«مرگان» در پاسخ به این انتقاد بیان کرد: «به نظر ما چیزی که این کلمات را بهم پیوند می‌زد تکنیک ثابت و محتوای کلی آن بود. ما تمام شخصیت‌‌پردازی‌هایمان را از سیرک واقعی برداشتیم و همین بازی حروف در سیرک خودش به نوعی وحدت هست.» توضیح‌‌های مورگان نتوانست مجری جلسه را قانع کند و او همچنان اعتقاد داشت این تقطیع‌ها و پرش‌ها به ضرر انیمیشن است. اما یاحقی، دیگر کارگردان اثر نظر دیگری داشت: «شاید در کلیت، این می‌توانست باشد؛ اما به نظر من بازهم این موضوع به سلیقه باز می‌گردد.»
انیمیشن «پدربزرگ» به کارگردانی شیوا صادق‌اسدی دیگر اثری بود که در این جلسه به نقد و بررسی گذاشته شد. صادق‌اسدی درباره چگونگی خلق این کار توضیح داد: «این اثر روتوسکوپی است. البته من از مواد گوناگونی بر روی آن استفاده کرده‌ام. در واقع من اول استوری بُرد می‌کشیدم و از روی آن فیلم واقعی‌اش را ضبط می‌کردم و بعد روی فیلم با مواد مختلفی همچون شن، قلمو و... استفاده می‌کردم.»
وحید نصیریان، کارگردان شناخته انیمیشن با بیان این‌که دکوپاژ‌های کار را بسیار دوست داشته و به نظرش این دکوپاژها بسیار سینمایی بوده‌اند، گفت: «من احساس می‌کنم دیجیتال در شکل‌گیری این اثر خیلی قالب‌تر است. البته اصلاً این موضوع عجیب یا بد نیست، بلکه با موضوع آن یعنی پدربزرگ هم‌خوانی دارد.»
او اشاره کرد که: «صدای کار را هم بسیار دوست داشتم. متاسفانه بسیاری از همکاران ما کارهای بسیار خوبی طراحی می‌کنند؛ اما صدا و موسیقی را فراموش می‌کنند.» بابک نکویی،‌ انیمیشن‌ساز دیگر هم این اثر را دوست داشت و نظرش را این‌طور بیان کرد که: «صادق اسدی استاد ایجاد فضای دلهره و نگرانی است. این ویژگی در کار قبلی‌اش هم بود.»
امیر سحرخیز، انیمیشن‌ساز هم با صحبت‌های نکویی موافق بود و اعتقاد داشت شیوا صادق‌اسدی توانسته به لحاظ روایت، استرس را در کارش ایجاد کند: «تنها بحثی که درباره این کار دارم، تکنیک آن است. به نظرم در قسمت‌هایی از «پدربزرگ» تصویر زنده غالب‌تر است.» امیرمسعود علمداری هم ساخت این اثر را به صادق‌اسدی تبریک گفت و افزود: «من شخصا کارهایتان را دوست دارم چون بسیار شبیه به خودتان است. افراد کمی هستند که هنرشان،‌ خودشان باشد. محتوایی که این افراد روایت می‌کنند با فرم درونی خودشان هماهنگ است. امیدوارم همیشه بتوانید خودتان باقی بمانید و ما شاهد موفقیت‌های بیشتری درباره شما باشیم.» یکی از حاضران در سالن با اشاره به این‌که انیمیشن‌ساز نیست؛ اما به این حوزه علاقه‌مند است،‌ به صادق‌اسدی گفت:«متاسفانه من متوجه داستان این اثر نشدم.»
این کارگردان جوان در جواب بیان کرد: «من بیشتر در این انیمیشن قصد فضاسازی و انتقال حس‌هایی را به مخاطبانم داشتم. خط روایی هم داشته؛ اما برای من انتقال این مفاهیم مهم‌تر بوده است.» بدین ترتیب آخرین جلسه نقد و بررسی جشنواره دوسالانه پویانمایی به اتمام رسید تا دو سال دیگر انیماتورها در دهمین دوره برگزاری این جشنواره گردهم جمع شوند و آثار همدیگر را به نقد بکشند.
گفتنی است نهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران روز 21 اسفند در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان به کار خود پایان داد.