تحسین جهانی از کتاب‌خانه‌ای ایرانی

فعالیت‌های کتاب‌خانه‌های سیار روستایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ایران مورد تحسین نمایندگان کشورهای شرکت کننده در اجلاس جهانی پیمان‌نامه حقوق کودک در ژنو قرار گرفت.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، علیرضا حاجیان‌زاده مدیرعامل کانون در شهر اهواز و در جمع مربیان کانون به تبیین فعالیت‌های کانون و انطباق آن با مفاد پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک پرداخت و تاکید کرد: عدم تبعیض در توزیع امکانات فرهنگی و آموزشی یکی از مهم‌ترین حقوق کودکان است که کانون با گسترش مراکز ثابت و سیار خود در سراسر کشور تلاش کرده است تا همه بچه‌های ایران - به تناسب استعداد و جایگاه‌شان - از این امکانات بهره‌مند شوند و نباید بچه‌های شهرها و روستاهای کشور برای ما از اهمیت کمتری برخوردار باشند.
وی روز 30 دی 1394 و در نخستین روز سفر استانی خود به خوزستان حضور کانون در روستاها را اتفاقی خوب، پراثر و راهبردی ارزیابی کرد و با اشاره به تقدیر کشورهای مختلف جهان از این امکان، خاطر نشان کرد: دنیا در این زمینه ایران را به عنوان کشوری پیشرفته می‌شناسد. در ژنو وقتی گزارش فعالیت‌های کانون در زمینه حقوق کودک را مطرح کردم به ما تبریک گفتند در عین حال وظیفه دینی و وجدانی ما برای توسعه این امکان فرهنگی، مهم‌تر از اثرات جهانی آن است. کتاب‌خانه‌های سیار می‌تواند  برای بسیاری از کشورهای جهان الگو باشد و ما درصددیم  همه کودکان را تحت پوشش قرار دهیم.
 
افزایش مراکز سیار به 250 برای توزیع عادلانه امکانات
حاجیان‌زاده با اشاره به وجود 108 مرکز سیار شهری و روستایی کانون در سراسر کشور، توسعه مراکز روستایی را سیاست جدید کانون برشمرد و از تلاش کانون برای افزایش آن به 200 تا 250 مرکز خبر داد.
بر همین اساس گزارش مدیرعامل کانون در 11 بند ارایه شد و او در مقدمه سخنان خود گفت که در جهان سن صفر تا هجده سال، کودک به شمار می‌رود اما در ایران روانشناسان ما، کودکی را به سه مرحله اول، دوم و سوم شامل خردسالی تا دبستان، کلاس اول تا سن 11 و 12 سال و دوره سوم نوجوانی تا کلاس نهم و دهم تقسیم می‌کنند اما فصل مشترک ما همان کودکی است.
به اعتقاد وی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان هنوز کودک جنبه حاشیه‌ای دارد و او را به عنوان عضوی رسمی از جامعه نمی‌بینند و این مشکل سیستم‌های بین‌المللی است. در عین حال در مجامع بین‌المللی، کودک به عنوان یک شخصیت قابل اعتنا مطرح شده و برای او حقوقی در نظر گرفته‌اند تدوین پیمان‌نامه حقوق کودک برای دفاع از همین حقوق کودکان صورت گرفته است.
مدیرعامل کانون یادآور شد که در اعلامیه جهانی حقوق بشر، حقوقی برای آحاد مخنلف مردم از جمله کودکان در نظر گرفته شده بود اما 27 سال پیش با تصویب پیمان‌نامه حقوق کودک، جهانیان توجه ویژه‌ای به حقوق کودک داشتند و در بندهای مختلف آن حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودک به تفکیک ترسیم شد؛  تا آن‌ها در زندگی، شرایط مطلوب‌تری داشته باشند.
حاجیان‌زاده با بیان این‌که کانون با برخی از بندهای این پیمان‌نامه مانند کودکان بی‌سرپرست، کودکان کار و خیابان، معلولان و مسایل مانند دادرسی، امور کیفری، قصاص، استثمار اقتصادی و پناهندگان - به دلیل  وظیفه فرهنگی و هنری خود - چندان سرو‌کار ندارد در عین حال از مربیان کانون خواست با این حقوق کودکان هم آشنایی پیدا کنند.
 
آموزش با روش‌های دلنشین
مدیرعامل کانون در ادامه و در تشریح بندهای مرتبط پیمان‌نامه حقوق کودک با فعالیت‌های کانون در 11 بند علاوه بر مساله توزیع عادلانه امکانات در تمامی نقاط کشور، حق آموزش، یادگیری و رشد و پویایی فکری و ذهنی کودکان را از جمله حقوقی دانست که باید چه در نظام آموزش رسمی چه غیر رسمی ارتقا پیدا کند.
او تاکید کرد که آموزش، تنها در قالب نظام آموزش رسمی کشور تعریف نمی‌شود و نقش خانواده، فضای عمومی جامعه، رسانه‌ها و مراکزی مانند کانون نیز بسیار با اهمیت است ما در کانون به این حق پاسخ می‌دهیم و برای رشد فکری و پرورش استعدادها و خلاقیت‌های کودکان با روش‌های دلنشین و جذاب تلاش می‌کنیم.
 
بازی و سرگرمی حق کودکان است
حق بازی، تفریح و سرگرمی - در کنار درس‌خواندن - از جمله بندهایی بود که حاجیان‌زاده درباره‌ی آن تصریح کرد: کانون به این مساله خیلی اهمیت می‌دهد. او افزود: کار تفریحی کار بیهوده‌ای نیست و جزو ذات و از نیازهای ضروری کودکان است؛  ما در کانون با نمایش فیلم، توجه به تفریح در بسیاری از فعالیت‌ها مانند اردو و بازی‌های فکری و خلاق حتی ترغیب کودکان به کتاب‌خوانی با روش‌های جذاب، به این حق فرهنگی و اصولی کودکان توجه داریم.
وی در بند دیگری به کودکان دارای نیازهای ویژه - که به گفته او در دنیا هم مورد توجه قرار می‌گیرند - پرداخت و یادآور شد: کانون در حال حاضر دارای 12 مرکز فراگیر در سراسر کشور است و در نظر داریم دست کم در هر استان یک مرکز راه‌اندازی کنیم. درکنار این، تولید کتاب‌های بریل، گویا و الکترونیک و ... نیز باعث می‌شود تا این کودکان توانمندی‌هایشان را به نمایش بگذارند در عین حال کنار هم بودن اعضای مراکز کانون و کودکان نابینا، ناشنوا و معلول جسمی حرکتی، بین آن‌ها یک همبستگی راهبردی ایجاد می‌کند.
دیگر محوری که حاجیان‌زاده در این سخنرانی به آن اشاره کرد حق مشارکت یا مسوولیت‌پذیری است تا کودکان برای زندگی آینده و حضور در جامعه آماده شوند به اعتقاد وی نباید بچه‌ها را مصرف‌کننده بار بیاوریم و آرام، آرام باید مسوولیت‌پذیر شوند و هویت اجتماعی پیدا کنند این مساله در کانون به دلیل ارتباط چهره به چهره و شرکت بچه‌ها در فعالیت‌های گروهی و اجتماعی، عمق و ارزش ویژه‌ای پیدا می‌کند.
 
کودکان را ببینیم
شنیده شدن و دیده شدن کودکان محور بعدی دسته‌بندی موضوعی سخنرانی مدیرعامل کانون بود و او توضیح داد کانون تلاش می‌کند با برپایی جشنواره‌ها و نمایش آثارآن‌ها و ایجاد امکانی برای ساخت تئاتر و فیلم از سوی کودکان اعتماد به نفس آن‌ها را بالا ببرد تا بتوانند توانمندی‌های خود را به نمایش بگذارند و با تشویق شدن، گام‌های بعدی را بردارند.
قائل شدن حق آزادی بیان برای کودکان از دیگر حقوقی است که در پیمان‌نامه حقوق کودک بر رعایت آن تاکید شده است و مدیرعامل کانون نیر در این باره یادآور شد که کانون این امکان را برای اعضای خود همواره فراهم می‌کند و آن‌ها نیز با رعایت ادب و احترام کامل در نشست‌ها، آثار و کتاب‌ها و فعالیت‌های کانون را به نقد می‌کشند؛ این ویژگی بچه‌های کانون و البته مربیان آن است که خیلی خوب، زیبا و با جرات حرف می‌زنند و این امر به خاطر مطالعه زیاد آن‌هاست.   
 
توجه به انتخاب‌های کودکان
حاجیان‌زاده در ادامه این سخنرانی حق انتخاب و آزادی عقیده را از جمله حقوق دیگر کودکان برشمرد و گفت که به اعتقاد وی باید شرایط انتخاب را برای آن‌ها مهیا کنیم. در حوزه تربیت دینی هم القای مفاهیم دینی، تربیت دینی نیست باید شرایطی را فراهم کنیم که انتخاب کنند. در نظام آموزش غیر رسمی مانند کانون تفاوت‌ها و علاقه‌های بچه‌ها متناسب با روحیه و ذائقه آن‌ها مورد توجه است ما بزرگ‌ترها ممکن است در انتخاب‌هایمان برای بچه‌ها اشتباه کنیم.
مدیرعامل کانون همچنین به موضوع دسترسی به اطلاعات هم به عنوان یکی از حقوق  کودکان اشاره کرد و گفت: در جهان امروز دیوارها برداشته شده و بچه‌ها با دنیا در ارتباط اند ما نمی‌توانیم آن‌ها را - علی‌رغم همه آسیب‌های فضای مجازی - از ارتباط و دریافت اطلاعات محروم و فضاهای آن‌ها را کنترل کنیم بلکه باید زمینه‌های انتخاب برای آن‌ها فراهم شود و ما هدایت‌گر باشیم. این دسترسی در عین حال به رسانه‌های مجازی هم محدود نمی‌شود بلکه کتاب و رسانه‌های مکتوب و نشریات را هم شامل می‌شود.
 
مهربانی جایگزین خشونت
ممنوعیت خشونت و تنبیه محور بحث دیگر حاجیان‌زاده بود و او تنبیه با روش‌های خشن را مورد تقبیح قرار داد و تاکید کرد دین اسلام و پیمان‌نامه حقوق کودک هم هر نوع اعمال خشونت بر علیه کودکان را منع می‌کند؛ ما در کانون به جای این ممنوعیت از مهربانی و محبت استفاده می‌کنیم و این واژه‌های کانون مهربانی در سرود کانون هم وجود دارد. بچه‌ها در اصل، کانون را به خاطر همین مهربانی‌های مربیانش دوست دارند.
آخرین محور سخنرانی مدیرعامل کانون حق سلامت و بهداشت بود و او یادآور شد که باید از سلامت جسمی و بهداشت روانی کودکان به عنوان امانت، مراقبت و فضای با نشاط و خوبی برای آن‌ها فراهم کنیم.
حاجیان‌زاده در پایان تاکید کرد که شناخت و رعایت این حقوق در کنار جنبه‌های اعتقادی و وجدانی آن باعث می‌شود تا در مجامع بین‌المللی نیز به عنوان الگو مطرح شویم، نقش الگویی داشته باشیم و نقش جهانی و بین‌المللی خودمان را به خوبی ایفا کنیم.
در ابتدای این دیدار غلامرضا شنبدی مدیرکل کانون خوزستان به مدیرعامل و هیات همراه شامل علیرضا کرمانی، مدیرکل آموزش و پژوهش، محمدرضا کریمی صارمی مدیرکل مرکز تئاتر و مجتبی دانشور مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل خیر مقدم گفت و گزارشی از فعالیت‌ها و نحوه نگاه خود به حوزه مدیریت کانون در 8 ماه گذشته را تبیین کرد.
مدیرعامل کانون در اهواز از مرکز شماره 1 کانون و نمایشگاه آثار اعضا و مربیان کانون در این مرکز دیدن کرد و در برنامه‌ای ویژه شاهد هنرنمایی اعضای نوجوان کانون استان در مجتمع کانون بود.دیدار خصوصی با همکاران کانون نیز بخش دیگری از برنامه‌های این سفر دو روزه به استان خوزستان بود.