به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این کارشناسان در این نشست به بررسی نقاط ضعف و قوت آثار بررسی شده‌ی مربیان در طول یک سال اخیر در حوزه‌ی اقدام پژوهی پرداختند.
بر این اساس، علی‌اصغر باقرزاده مدیرکل آموزش و پژوهش کانون آغازگر این نشست بود. وی گزارشی از فعالیت‌های این حوزه در این مدت ارایه داد و عنوان کرد که بودجه‌ی امسال در حوزه اقدام‌پژوهی به نهاد اقدام‌پژوهی یکی از استان‌ها که طی ارزیابی‌ها فعالیت‌های مثبتی داشته است تعلق خواهد گرفت.
در ادامه مدیر اسبق اداره کل آموزش و پژوهش سخن گفت. بهمن کاظمی به بیان فعالیت‌های قدیمی کانون در این حوزه اشاره داشت و عنوان کرد: «زمانی که به بحث اقدام‌پژوهی پرداختیم برگزاری جشنواره یکی از راه‌های توسعه‌ی فرهنگ پژوهش تلقی می‌شد. البته باید گفت جشنواره‌ها محدودیت‌های خود را دارند و ابزار خوبی برای فرهنگ‌سازی نیست، چرا که در حوزه‌هایی همچون پژوهش کار مدوام و حمایت‌گری مهم است و جشنواره‌زدگی اثر محدود خود را دارد. البته من همان موقع مقاومت‌هایی را داشتم چون حس می‌کردم این گام نتواند تداوم پیدا کند، اما در نهایت جشنواره‌ای پایه‌گذاری شد که همراه با ترمز، آهسته و پیوسته بود. و البته هر بار سعی کردیم در جشنواره گام جدیدی برداریم. انتشار نشریه و برگزاری نشست برخی از این گام‌ها بود.»
عضو شورای مباحث نظری انتشارات کانون گفت: «اقدام‌پژوهی و تفکر همواره برای من گامی ایده‌آل بوده است و به عینه دیده‌ام که این پژوهش چه‌قدر به درد ما می‌خورد. اقدام‌پژوهی سبب می‌شود که مربیان ما پژوهش‌خوان شوند و پژوهش در عمل را تجربه کنند. پس همان‌طور که اشاره شد پژوهش در عمل یعنی دانستن پژوهش و بعد عملی کردن آن. یعنی ما باید انگیزه‌ای داشته باشیم که امروز ما بهتر از دیروزمان باشد. با همین نگاه بود که طرح توسعه‌ی فرهنگ پژوهش در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شکل گرفت و ادامه یافت.»
این کارشناس در ادامه‌ی سخنان خود گفت: «اما پژوهش یک کار دستوری نیست. تحول با دستور شکل نمی‌گیرد. باید اعتقادی شکل بگیرد و رابطه‌ی صمیمانه‌ای وجود داشته باشد تا پژوهش آغاز شود. اگر ما طبق دستور اداری پژوهش را آغاز کنیم باید بدانیم که این حرکت یک پژوهش مصنوعی است. در اداره‌ای ممکن است صدها پژوهش رخ دهد اما با تغییر مدیران این پژوهش‌ها کنار گذاشته شوند و همه‌ی فعالیت‌ها بیهوده باشد.»
وی در ادامه‌ی نشست به بررسی آثار رسیده در این حوزه پرداخت و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را برای مربیان تشریح کرد.
وی سوال را یکی از ارکان مهم پژوهش خواند: «پژوهش یعنی سوالی که من پاسخ آن را نمی‌دانم. پس وقتی ما سوال خود را با آیا شروع می‌کنیم یعنی نمی‌دانیم پژوهش امری کیفی است.»
کاظمی در ادامه‌ی سخنانش به یکی از موضوع‌های مورد بررسی در پژوهش‌ها اشاره کرد و خواستار بررسی بیش‌تر در این زمینه شد: «بر طبق یک مطلب به موضوع مهمی اشاره شد. نوجوانان پسر از امکانات کانون محروم‌اند. این امر با تحقیق و بررسی مطرح شده بود و بیان‌گر این بود که باید راه‌کارهایی برای آن اندیشید. اگر نیاز به مربی مرد هست باید در این زمینه اقدام کرد.»
در ادامه دکتر اقبال قاسمی‌پویا سخن گفت. او تمرکز خود را بر مساله‌ی «ویژگی‌های سوال در اقدام‌پژوهی» پرداخت.
این مدرس گفت: «متاسفانه من در اکثر آثار با مشکل گردآوری اطلاعات روبرو شدم. ما در پژوهش به سه سوال پاسخ می‌دهیم. چه هست؟ چرا هست؟ چه باید کرد؟ اما آن‌چه مشخص است پژوهش‌گران راه و مسیر را می‌دانند و مشخص است قرار است به چه پاسخی برسند. به این اقدام، پژوهش نمی‌گویند. چرا که اصلا پرسشی رخ نداده است.»
او درباره‌ی لزوم شکل‌گیری تفکر انتقادی سخن گفت: «پژوهش از جایی شکل می‌گیرد که پژوهش‌گر از وضعیت موجود راضی نیست. کار او از دغدغه‌اش آغاز می‌شود، نه از فرضیه‌ای که دارد.»
وی عدم پرسش‌گری در ایرانیان را یک آسیب خواند: «چرا پژوهش‌گران ما پرسش‌گر نیستند؟ چرا که مربی‌های ما از ده‌ها سال پیش آن‌ها را ضدپرسش بار آورده‌اند. نظام آموزشی ما ضد پرسش‌گری و ضد تفکر انتقادی است. اگر ما پرسشی نداشته باشیم پس نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم.»
ترویج‌کننده موضوع «معلم پژوهنده در ایران» به بررسی ایرادهای آثار دریافتی پرداخت و با بیان مثال‌هایی آن‌ها را تشریح و بررسی کرد.
وی در ادامه به نقش مربیان کانون در پرسش‌گر بودن نسل جدید اشاره کرد و گفت: «اگر ما نتوانیم تفکر را در میان اعضای کانون بپروریم، کانون به هدف خود نرسیده است. یکی از تفکرها، تفکرهای انتقادی است. منتها چه کسی تفکر انتقادی پویا و اثرگذار را خلق می‌کند؟ کسی که مبتنی بر اطلاعات وسیع قضاوت و داوری کند.»
گفتنی است سومین نشست اداره‌کل آموزش و پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روز 29 آذر 1396 در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون در خیابان حجاب تهران برپا خواهد شد.
