به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست «فن‌آوری قصه‌گویی» با حضور قطب‌الدین صادقی و دیالما مادلار منس (قصه‌گوی فیلیپینی) در بعدازظهر نخستین روز از بیستمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
در این نشست قطب‌الدین صادقی درباره‌ی پیشینه‌ی روایت و شیوه‌های آن اشاره داشت.
این نویسنده و کارگردان گفت: «روایت حادثه از ابتدای تاریخ وجود داشته است. این ابزار برای از بین بردن ترس و تاریکی مهم بوده است. هم‌اینک هم ما برای هم اتفاقات را نقل می‌کنیم تا از دلشوره‌هایمان بکاهیم و اما انگیزه‌ی استفاده از این ابزار تنها کشتن ترس یا ایجاد سرگرمی نبوده و نیست.»
این پژوهش‌گر روایت را این‌طور تعریف کرد: «روایت یعنی جمع کردن اطلاعات و انتقال آن به نسل‌های بعد. در این مفهوم انتقال دانش نهفته است. روایت به ما می‌آموزد چطور زندگی یا بر مشکلات غلبه کنیم. باید دانست روایت هم‌چنان ادامه دارد، تنها صورت آن تغییر کرده است و در شکل‌های کتاب، تصویر، ماهواره و... در اختیار ما قرار گرفته است.»
صادقی افزود: «ما به عنوان شنونده، قصه‌ای را نمی‌شنویم که در آن آموزش وجود نداشته باشد. مثلا زیبای خفته به خردسال می‌آموزد تا به بلوغ نرسیده نباید دانش جنسی داشته باشد. یا داستان علی و غول جنگل به کودک شجاعت و درایت را می‌آموزد.»
این سخنران در بخش دیگری از سخنان خود به گریز جوامع مدرن از تصویر و بازگشت به سنت روایت شفاهی اشاره داشت. او گفت: «به واسطه‌ی سال‌ها زندگی در فرانسه، در فضایی که 450 عنوان نشریه‌ی رنگی وجود دارد و 600 کانال تلویزیونی، شاهد این بودم که در خانواده‌ی عوام تلویزیون وجود دارد، چون این ابزار اندیشه ندارد و مخاطب را به کشف و شهود وانمی‌دارد. بازگشت به کلمه یعنی بازگشت به روایت. چرا که لذت کشف شخصی در آن نهفته است و سبب رشد شخصیت، عواطف و توسعه‌ی اندیشه می‌شود.»
این مدرس دانشگاه در ادامه‌ی نشست به تفکیک چهار نوع روایت را برای مخاطبان تعریف کرد. صادقی از تکنیک برتری روایت، تکنیک مبتنی بر موسیقی، تکنیک تصویری و تکنیک نمایشی نام برد و در ادامه افزود: «روایت برای سرگرمی نیست. برای زنده نگه داشتن فرهنگ است، بنابراین تکرار آن سبب می‌شود تا تاریخ زنده نگاه داشته شود.»
دیگر سخنران این برنامه داور بخش بین‌الملل بیستمین جشنواره قصه‌گویی بود. وی که با نام مستعار «جی منش» فعالیت می‌کند، گفت: «یک قصه‌گو باید بداند که می‌خواهد درباره‌ی چه چیزی صحبت کند؟ ما باید بدانیم چرا می‌خواهیم قصه بگوییم؟ و باید چیزی را انتخاب کند که به قلب او نزدیک باشد.»
موسس خانه‌ی قصه‌گویی فیلیپین افزود: «من قصه‌گویی را با آواز مقایسه می‌کنم. وقتی قرار است آوازی را بخوانیم آیا به سراغ هر ترانه‌ای می‌رویم؟ نه! ما اثری را انتخاب می‌کنیم که به روحیات ما و توان‌مندی ما نزدیک باشد. هم‌خوانی داستان با قصه‌گو هم مهم است.»
او ادامه داد: «حال شاید بپرسید من چطور داستانی را انتخاب کنم. باید از خودتان بپرسید که مقصود و نیت من از روایت یک قصه چیست؟ و بعد باید جوری قصه را روایت کنید که خودتان را در دل داستان ببینید. شما باید از خودتان بپرسید آیا می‌خواهم کودک را به کتاب‌خوانی دعوت کنم؟ یا می‌خواهم کودک را صرفا کنجکاو کنم؟ شاید بخواهم به اطلاعات یک کودک اضافه کنم؟ پاسخ به این سه سوال است که نوع اجرای شما را مشخص می‌کند.»
دیالما مادلار منس در باره‌ی حضور قصه‌گو بر صحنه هم توضیح‌هایی داد: «با هر مخاطبی باید به شیوه‌ی متفاوتی روبرو شد. من خودم وقتی قرار است به روی صحنه بروم به افراد نگاه می‌کنم تا ببینم آن‌ها چه نقاط اشتراکی با هم دارند. درست است که هر قصه‌گویی روشی شخصی برای قصه‌گویی دارد اما باید به نیاز مخاطب هم توجه کند. وقتی روی صحنه می‌روید لازم است که انرژی مخاطب را احساس کنید. کلمه‌ها و واژه‌ها می‌توانند انرژی داستان را منتقل کنند.»
این کارشناس در توضیح ضرورت قصه‌گویی گفت: «چرا قصه‌گویی مهم است؟ چون بچه‌ها ایده‌ی خاصی درباره‌ی والدینشان ندارند. آن‌ها نمی‌دانند والدینشان چه تجربه‌هایی دارند یا از پیش زمینه‌های آن‌ها بی‌اطلاعند. پس در حین گفت‌وگوست که این پاسخ‌ها را دریافت می‌کنند. قصه‌گویی بخشی از زندگی انسان است چون که ما از ابتدا تا انتها با داستان‌ها زندگی می‌کنیم و شغل قصه‌گویی به شکل سنتی و رسمی قرن‌هاست که وجود داشته و وجود خواهد داشت.»
«قصه‌گویی به سه دسته تقسیم می‌شود: قصه‌گویی تصویری، قصه‌گویی دیجیتال و قصه‌گویی شفاهی.» مادلار منس ادامه داد: «این‌که ما کدام شیوه را انتخاب می‌کنیم در انتخاب ابزارمان موثر است. در این انتخاب است که متوجه می‌شویم آیا فن‌آوری به یاری ما می‌آید یا خیر. در قصه‌گویی تصویری می‌توانیم از تبلت استفاده کنیم یا از اسلایدها. در قصه‌گویی دیجیتالی است که ما با توجه به هدف‌مان از قصه‌گویی فن‌آوری‌مان را انتخاب می‌کنیم. باید بگویم که یک قصه‌گو باید از هر ابزار زمانی استفاده کند که آن ابزار در قصه‌گویی او تاثیر مثبت داشته باشد.»
گفتنی است دومین نشست تخصصی این جشنواره روز 3 بهمن 1396 از ساعت 14 تا 16 با عنوان «نقش قصه‌گویی در آموزش علوم و فنون» میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.
