به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، به همان اندازه که زندگی شهری و صنعتی ما گسترش پیدا کرده تحقیقات گوناگون در حوزههای مختلف پزشکی نیز پررنگتر شده است تا تاثیر مثبت یا منفی سبک زندگی بر سلامت جسم و روح انسان مشخص شود. برهمین اساس این تحقیقات از منظر روانشناختی نیز همیشه در جریان بوده است. برای مثال نقش آلودگی صوتی در بروز افسردگی و اضطراب یا در معرض خشونت شهری قرار گرفتن در بروز رفتارهای پرخاشگرانه موثر است. کودکان نیز به عنوان بخش عمدهای از جمعیت از این قاعده مستثنی نیستند و شاید نقش این عوامل بر سلامت روان آنها به دلیل تاثیرپذیریشان بیشتر باشد. در همین راستا با دکتر رازجویان، فوقتخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفتوگویی داشتیم.
رازجویان معتقد است اگر در بررسی نقش محیط بر سلامت روان کودک، فقط محیط فیزیکی را در نظر بگیریم هرچه محیطی که کودک در آن زندگی میکند محیطی دارای فضای کافی و امن باشد، سر و صدا و هوای آلوده نداشته باشد و کودک دائما پیامهای مضر دریافت نکند، بهطور طبیعی امکان رشد و تعامل او بیشتر است و با حس و حرکتاش بهتر کنار میآید.
او گفت: از سوی دیگر اگر کودک در محیطی زندگی کند که امکان و فضای بیشتری برای تحرک و دویدن دارد در نتیجه رشد مغزی او بهتر و کاملتر میشود. بر عکس کودکی که در فضای محدود است و دائم پیامهای اضطرابآور و استرسزا از اطراف دریافت میکند. برای نمونه مدام به او میگویند مراقب باش! البته حق هم دارند چون ایمنی کودک در خطر است.
به گفتهی این روانپزشک تاثیر محیط بر کودکان را از یک سو بر کودکان سالم یا بدون هیچ مشکلی و از سوی دیگر بر کودکی که خود بیشفعالی یا اضطراب دارد، میتوان بررسی کرد.
او با اشاره بر اینکه در تمامی این گروهها نتیجه متفاوت است، ادامه داد: این بررسیها نشان میدهد چه اندازه محیط میتواند به رشد کودک کمک کند یا برعکس خطرناک باشد و امکانات مناسبی برای رشد کودک نداشته باشد.
رازجویان یادآور شد: در نقش محیط بر سلامت روان کودک تقریبا جواب معلوم است. اما راهحل آن مشخص نیست.
او با تاکید بر وجود تخصصهایی مربوط به روانشناسی محیط در طراحی یک ساختمان یا شهرسازی توضیح داد: باتوجه به وجود چنین تخصصهایی حتما باید در طراحی یک ساختمان متخصص مربوطه از منظر روانشناسی آگاه باشد و در ساختمانسازی یا شهرسازی به عناصر روانشناختی توجه کند. تمامی این روند علمی و تخصصی است اما در ایران ما چندان این کار را انجام ندادهایم یا مشاورههای اینچنینی واقعا وجود ندارد.
این روانپزشک کودک و نوجوان ادامه داد: ساخت فضای شهری ایمن و مناسب چیزی است که هم به فرهنگ آن نیاز داریم و هم علم و آگاهی تا هر کسی خودش را مسوول بداند و وقتی میخواهد کاری در زمینهی ساخت و ساز انجام بدهد به این عوامل توجه کند. از سوی دیگر به برنامهریزی و بودجه نیز نیاز دارد.