گزارش: فرناز میری
جشنوارهای برای انتقال مفاهیم محیط زیستی
زهره عباسآبادی، مربی مسوول مرکز شمارهی یک کانون اسفراین
عباسآبادی از سال ۸۰ به عنوان مربی ادبی و از سال ۸۵ به عنوان مربی فرهنگی با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اسفراین همکاری دارد.
او دربارهی هدف برگزاری این جشنواره گفت: نخستینبار جشنوارهی «قصههای سبز» به مناسبت روز هوای پاک و در ۲۹ دی برپا شد. اما امسال چند روزی دیرتر و چهارم بهمن کلید خورد. جشنوارهی «قصههای سبز» با هدف انتقال مفاهیم زیست محیطی به کودکان و نوجوانان به صورت غیر مستقیم و در قالب قصه برگزار میشود.
این مربی مسوول با اشاره به رشد صعودی شرکتکنندگان جشنواره طی سه دوره، اظهار داشت: نخستین دوره ۱۲ نفر شرکتکننده داشتیم، سال دوم ۲۸ نفر و امسال خوشبختانه ۴۸ نفر متقاضی شرکت در جشنواره در چهار ردهی سنی پنج تا هشت، ۹ تا ۱۲، ۱۳ تا ۱۷ و ۱۷ سال به بالا بودند. بیش از ۸۰ درصد شرکتکنندگان جشنواره از اعضای کانون و بقیه افرادی که از طریق کانون پرورش فکری با جشنواره آشنایی پیدا کرده بودند.
برگزاری کارگاههای مشترک با ادارهی محیط زیست
آموزشهای محیط زیستی همواره مدنظر کانون است اما کانون مرکز اسفراین بهطور ویژه و با اختصاص یک جشنوارهی قصهگویی به سراغ این موضوع رفته است.
عباسآبادی توضیح داد: در جلسات پیشین مرکز اسفراین کانون با ادارات مختلف این شهر، ادارهی محیط زیست جزو مراکزی بود که همیشه با ما همکاری داشت و این دغدغه را در اعضای کانون بیشتر ایجاد کرد. برگزاری کارگاههای آموزشی یا کارگاههای ادبی با مشارکت این اداره برای اعضای کانون از جمله ابعاد این همکاری بود.
او ادامه داد: از این تعامل چند سال گذشت و در نهایت منجر به برپایی جشنوارهی قصهگویی شد. برهمین اساس موضوع محیط زیست برای جشنواره در نظر گرفته شد تا با هدف انتقال پیامهای محیط زیستی در قالب قصهگویی گامی برداشته شود.
به گفتهی مربی مسوول اسفراین هوای پاک، محیط زیست پاک، زمین پاک، دوستی با حیوانات و... از موضوعهایی است که بچهها در این جشنواره بیشتر به سراغ آن رفته بودند. موضوعهایی که در کتابهای کانون نیز بسیار دیده میشود.
او یادآور شد: حدود ۳۰ درصد شرکتکنندگان قصهها را خودشان نوشته بودند و اجرا کردند و بقیه با الهام از قصههای محیط زیستی موجود که پیشتر خوانده بودند در این جشنواره شرکت کردند.
فراخوان جشنوارهی «قصههای سبز» دو هفته پیش منتشر شد و علاقهمندان به صورت حضوری یا تلفنی برای شرکت در همایش ثبتنام کردند.
به گفتهی عباسآبادی باتوجه به روند صعودی شرکتکنندگان جشنواره و پیشبینی برای تمایل بیشتر شرکتکنندگان در سال آینده قرار شده سال بعد جشنواره در دو روز برگزار شود یا داوری پیش از جشنواره صورت بگیرد تا طی یک روز فقط قصههای برگزیده اجرا داشته باشند.
نهادینه شدن دغدغههای محیط زیستی در اعضای کانون
او دربارهی نقش قصهگویی برای آموزش محیط زیست و ایجاد دغدغههای محیط زیستی در بچهها از سوی مربیان کانون توضیح داد: ۱۰۰ درصد مربیان در انتقال چنین پیامهایی به بچهها موثر هستند. خوشبختانه بچهها نیز خیلی به کارهای میدانی علاقه دارند. در اردوها خیلی با بچهها دربارهی این موضوعات مانند آشغال نریختن و جمعآوری زباله صحبت میکنیم.
این مربی ادامه داد: کانون مرکز اسفراین داخل پارکی قرار گرفته و دور آن یک رودخانه است. در حال حاضر به اندازهای این دغدغهی محیط زیستی در اعضای کانون ایجاد شده است که وقتی برای اردو بچهها را به پارک یا کنار رودخانه میبریم تاثیر آنرا میبینیم که بچهها مشغول جمعآوری زبالهها هستند. حتی این بازخورد را از سوی خانوادهها نیز دریافت میکنیم که چه اندازه آموزههای محیط زیستی بر روی بچهها تاثیر داشته است.
او تاکید کرد: محیط کانون به صورتی است که خود اعضا به دیگر بچهها آموزشهایی در این حوزه مانند بستن شیر آب یا نریختن زباله ارایه میکنند
تاسیس انجمن محیط زیست اسفراین
به گفتهی عباسآبادی در حاشیهی این جشنواره تفاهمنامهای میان کانون پرورش فکری و ادارهی محیط زیست برای همکاری بیشتر در زمینهی ارتقا آموزش محیط زیست و استفاده از قابلیتها و جذابیتهای محیط زیستی اسفراین برای اعضای کانون پرورش فکری منعقد و انجمن محیط زیست اسفراین هم در آن روز تاسیس شد تا این تعاملات رسمیت پیدا کند و ارتباط بچهها با محیط زیست و فعالیتهای هماهنگ بین دو نهاد بیشتر شود.
تفاهمنامهی انجمن محیط زیست با امضای رضا حبیبی، رئیس ادارهی حفاظت محیط زیست شهرستان اسفراین و زهره عباسآبادی، مربی مسوول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اسفراین در حضور منیر صادقی، مدیر کل کانون استان خراسان شمالی انجام شد. بخشی از اهداف اصلی این اقدام، تحقق اصل پنجم قانون اساسی، جلب مشارکتهای همگانی، حفظ سلامت شهروندان، بهرهگیری از ظرفیتهای علمی و فرهنگی حوزهی محیط زیست و ... است.
سه برگزیده در هر گروه سنی
مربی مسوول کانون مرکز اسفراین دربارهی داوری و برگزیدگان جشنواره توضیح داد: هیات داوران متشکل از سه نفر، دو نفر از اعضای مرکز و یک نفر از ادارهی محیط زیست بود. تقی ابراهیمیان و صدیقه محمدآبادی از مسوولان مرکز و سمیه هنریمهر از ادارهی محیط زیست با داوری آثار، بعدازظهر همان روز برگزیدگان را معرفی کرده و در هر گروه سنی سه نفر به عنوان برگزیده انتخاب شدند.
طناز زارع، فاطیما ابرغم و ستیلا ذوالفقاری در گروه سنی پنج تا هشت سال، فاطمه آبباریکی، زهرا عابدی و فاطمه بیابانی در گروه سنی ۹ تا ۱۲ سال، سارا پوشیده، محمدیوسف جابری و دیانا دلشاد در گروه سنی ۱۳ تا ۱۷ سال و فاطمه نودهی، فاطمه شکوری و گلک حبیبیان در گروه سنی ۱۷ سال به بالا به ترتیب نفرات اول تا سوم برگزیدهی سومین جشنوارهی قصهگویی اسفراین بودند.
اعضای کانون تکنیکهای قصهگویی را بهتر میدانند!
صدیقه محمدآبادی، از داوران سومین جشنوارهی «قصههای سبز»
محمدآبادی در ارزیابیاش از آثار ارایه شده در این جشنواره گفت: در ابتدا باید بگویم آنچه ما در داوری آثار دیدیم این بود که برداشت بچهها از محیط زیست فقط نریختن زباله یا آلوده نکردن آب بود. از سوی دیگر در قصههایی که در نظر گرفته بودند بیشتر فکر میکردند اگر در هر قصهای شخصیت حیوان یا گل و گیاه و درخت باشد با محیط زیست ارتباط دارد.
او با تاکید بر اینکه این مساله بهویژه در گروههای سنی «الف» و «ب» بیشتر دیده میشد که فکر کرده بودند اگر از درخت یا حیوانی نام برده شود آن قصه محیط زیستی است، ادامه داد: اما در این میان قصههایی هم بودند که بچهها با کمک بزرگترهایشان نوشته بودند و بیشتر با موضوع جشنواره مرتبط بود. برای مثال قصههایی دربارهی آلودگی هوا، ماشینآلات و کارخانههای آلودهکننده در سطح شهرها، نگهداری از درختان و قطع نکردن درختان. همچنین در گروه سنی «ج» و «د» و بزرگسال قصهها مرتبطتر با موضوع جشنواره بود.
به گفتهی او آلودگی هوا و بیماریهای مرتبط با آن مانند آسم، بحث آلودگی کارخانهها در محیط شهری، ضرورت معاینه فنی و نقش آن در کمک به محیط زیست و از بین نبردن درختان مهمترین موضوعهای محیط زیستی پرداخته شده در قصههای شرکتکنندگان بودند.
این داور دربارهی نحوهی اجرای قصهها اظهار داشت: اعضای کانون در بهکارگیری تکنیکهای قصهگویی خیلی قویتر بودند و تا پیش از برگزاری جشنواره مدام به کانون میآمدند و از مربیان کمک میگرفتند تا شیوههای قصهگویی را بهتر استفاده کنند.
به گفتهی او کمک و همکاری مربیان کانون بیشتر در انتخاب موضوع، عنوان قصه و اجرای آن صورت گرفت و اعضای کانون باتوجه به آموزشهایی که پیشتر دیده بودند بیشتر و بهتر از ابزارهای قصهگویی استفاده میکردند.
او در ادامه به معیارهای داوری در دو بخش قصه و چگونگی قصهگویی و شاخصهایی که برای هر یک از این بخشها در نظر گرفته شده بود اشاره کرد و توضیح داد: معیارهای مرتبط با قصه شامل ارتباط قصه با موضوع جشنواره، بهرهمندی از قابلیتهای روانی قصه و زبان تصویری و میزان انسجام توالی حوادث داستان بود.
او ادامه داد: شاخصهای چگونگی قصهگویی تدبیر برای شروع و پایان قصه، بیان قصه با صدای بلند و رسا، استفاده از زبان بدن، اشراف به قصه، توانایی بیان قصه متناسب با درک و حوصلهی گروه سنی، خلاقیت در ساماندهی و پرداخت قصه، انتخاب لباس متناسب با قصه و خلاقیت در نحوهی اجرای قصه را شامل میشد.
سومین جشنوارهی قصهگویی اسفراین با عنوان «قصههای سبز» پنجشنبه(چهارم بهمن ۱۳۹۷) در مرکز کانون اسفراین با همکاری ادارهی حفاظت محیط زیست برگزار شد.