زهرا نجفیبا علیرضا رضاداد دبیر جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان و از سیاست‌گذاران سینمای ایران گفت‌وگویی داشته‌ایم که هم از امور مدیریتی می‌گوید هم حرف‌های جالبی درباره تماشای انیمیشن از او می‌شنویم!
به نظر می‌آید جشنواره‌های سینمایی که در ایران برگزار می‌شوند ارتباط چندانی با هم ندارند درحالی‌که با توجه به رویکردهای مشابه یا بخش‌های مشترک می‌توانند همکاری بیشتری با همدیگر داشته باشند. مثلا جشنواره پویانمایی تهران و جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان که شما تاکنون ۶ دوره دبیری آن را بر عهده داشتید نقاط مشترک بسیاری دارند. آیا این دو جشنواره می‌توانند مانند آنچه در جشنواره ملی فیلم فجر با عنوان «سیمرغ و پروانه‌ها» برگزار شد باهم همکاری داشته باشند؟
بخش «سیمرغ و پروانه‌ها» برای دومین بار بود که با این نام در جشنواره ملی فیلم فجر برگزار می‌شد البته قبلاً در دهه ۸۰ با تعابیری چون «رهاورد اصفهان» چنین بخشی داشتیم. در همان زمان هم تأکید داشتیم که در دهه فجر بچه‌ها باید سهمی از سینما داشته باشند به همین دلیل سبدی از فیلم‌های سینمایی برای بچه‌ها آماده کردیم که تجربه امسال و سال قبل نشان داد بچه‌ها، هم به این برنامه نیاز دارند هم مورد استقبالشان قرار می‌گیرد.
اما در مورد ارتباط جشنواره‌ها، هر جشنواره‌ای کار خودش را به شکل تخصصی انجام می‌دهد. جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان مخاطب محور است و جشنواره پویانمایی تهران به ساختار توجه دارد؛ گرچه در ۲ سال اخیر جشنواره اصفهان هم توجه ویژه‌ای به ساختار انیمیشن سینمایی داشته است. انیمیشن در سینمای ایران رشد کرده و ظرفیت اشتغال پذیری بالایی هم دارد که به این دلایل می‌توانیم از ظرفیت‌های آن برای سینمای کودک و نوجوان استفاده کنیم. با توجه به این‌که مهارت جوانان ایرانی در ساختار بسیار زیاد شده می‌تواند به تقویت سینمای کودک و نوجوان کمک کند و حکم پیشران را داشته باشند.
اما هنوز ارتباط مستقیمی بین دو جشنواره وجود ندارد جز این‌که یکی بر نمایش انیمیشن تمرکز دارد و دیگری به تازگی به انیمیشن توجه می‌کند. آیا این نگاه تفکیکی در سازمان سینمایی هم وجود دارد؟
معاونت انیمیشن در ساختار اجرایی سازمان سینمایی در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی شکل گرفته است. البته این معاونت هم با تمرکز بر حمایت از انیمیشن سینمایی شکل گرفته نه برای حمایت از ساخت انیمیشن کوتاه یا میان‌مدت. البته این تلاش‌ها برای تقویت ساختار و توانمند کردن نیروی انسانی که خروجی‌اش در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان دیده می‌شود، می‌تواند در سال‌های آینده قدم مثبتی برای رشد انیمیشن ایران باشد. به نظرم جشنواره پویانمایی تهران هم باید به این سمت برود و توجه آن بیشتر به ساختار سینمایی باشد تا باری از روی دوش جشنواره کودک و نوجوان بردارد زیرا آنچه می‌تواند به چرخه طبیعی سینما و اقتصاد آن کمک کند، ساختار سینمایی انیمیشن است. شاید ساختار کوتاه و میان‌مدت وجه هنری انیمیشن را اعتلا بخشد، اما توجه به ساختار سینمایی کمک موثرتری به هنر انیمیشن می‌کند چون صنعت انیمیشن بیشتر در ساختار سینمایی شکل می گیرد. به سیاست سازمان سینمایی اشاره کردید که باید بگویم ما بسیار علاقه‌مندیم که فیلم‌های سینمایی انیمیشن به اکران برسند و از اکران شدن فیلم‌های سینمایی انیمیشنِ باکیفیت در زمان مناسب مانند نوروز یا عید فطر حمایت می‌کنیم.
فیلم‌های جشنواره پویانمایی تهران در مراکز کانون در استان‌ها نمایش داده می‌شوند اما هنوز تا مردمی‌تر شدن جشنواره راه داریم. به نظرتان چقدر ضرورت دارد که این جشنواره وجه مردمی‌تری پیدا کند؟
جشنواره پویانمایی تهران از بنیان تلاش کرده تا به شکل جشنواره‌ای برای ارزشیابی هنری برگزار شود یعنی از ابتدا نگاهش به اکران مردمی نبوده است؛ برخلاف جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان که از ابتدا این خواسته را داشته که سینما را میان خانواده‌ها ببرد. این دو سیاست متفاوت برای برگزاری جشنواره است اما اگر قرار باشد وجه مردمی جشنواره پویانمایی تهران بالاتر برود باید بیشتر به قالب سینمایی توجه داشته باشد و اگر این اتفاق بیفتد کم‌کم می‌تواند وارد بحث تاثیر اجتماعی هم بشود.
به نظرتان این موضوع بیشتر از این نشات نمی‌گیرد که در ایران هنوز انیمیشن به‌عنوان مدیایی برای کودکان تعریف می‌شود؟ چون در جشنواره‌های تخصصی مانند فیلم کوتاه یا مستند شاهد حضور علاقه‌مندانی هستیم که لزوماً به دنبال تماشای ساختار سینمایی نیستند.
جمعیت جامعه انیمیشن از جامعه فیلم کوتاه محدودتر است در نتیجه جشنواره آن‌هم تخصصی‌تر می‌شود. این ویژگی نه مثبت است نه منفی. همین‌که جشنواره پویانمایی تهران توانسته به آرامی صنعت انیمیشن را با خودش همراه کند و نظام ارزشیابی صنعت انیمیشن باشد خودش اتفاق خوبی است چون همین کسانی که فیلم کوتاه ساختند امروز وارد صنعت انیمیشن سینمایی شده‌اند و چرخه اقتصادی را به چرخه طبیعی‌اش رسانده اند.
برای اولین بار در یازدهمین جشنواره پویانمایی تهران، سازمان سینمایی در پرداخت هزینه‌ها مشارکت داشته است.
این جشنواره در تقویم سازمان سینمایی وجود دارد و از نظر سازمان بسیار بااهمیت و موثر است. از طرف دیگر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان با بخش کودک بنیاد سینمایی فارابی ارتباط تنگاتنگی دارند به ویژه در مدیریت جدید کانون تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان و کانون امضا شده که یکی از محورهای آن بازسازی سالن‌های کانون و برگزاری رویداد است.
ثبات دبیری چه تاثیری می‌تواند روی جشنواره‌ها داشته باشد؟ این سوال را از این منظر می‌پرسم که جشنواره پویانمایی تهران در همه دوره‌های برگزاری ثبات دبیری داشته است.
ثبات مدیریت یک از دلایلی است که جشنواره پویانمایی همیشه خوب برگزار شده است. البته این ثبات با نگاهی به ورود ایده‌های خلاق باشد.
آیا شما در روزهای برگزاری جشنواره پویانمایی به آن سر می‌زنید؟ اصلاً چقدر انیمیشن دوست دارید و آخرین انیمیشنی که دیدید چه بوده است؟
بله، زمان‌هایی پیش می‌آید که به جشنواره پویانمایی می‌روم. بیشتر سابقه کاری من در گروه کودک تلویزیون بوده و همین‌قدر که بیشتر انیمیشن‌هایی که از تلویزیون پخش می‌شود خرید من بوده است، علاقه‌ام به انیمیشن را نشان می‌دهد.
راستش را بخواهید هنوز هم انیمیشن نگاه می‌کنم و این اواخر همین «سه قهرمان فسقلی» را دیده‌ام. ما چون نسل به نسل همیشه بچه کوچک در خانواده داشته‌ایم من هم با بچه‌ها مأنوس هستم.
