در واپسین روزهای تابستان که کودکان در تکاپوی بازگشت به مدرسه هستند در مرکز شماره یک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مریوان خودروی به مقصد روستاهای خفته در آغوش زاگرس بارگیری کرده و من نیز مسافر ناخوانده آن هستم.
از آنجا که روی بدنه ماشین عنوان کتابخانه سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حک شده نگرانی بابت جنس بارش ندارم چرا که می دانم از جنس اندیشه و تفکر در قالب کتاب بوده و هر وجب از راهی که می پیماید گامی بزرگ به سوی آگاهی، دانایی و خِرد کودکان و نوجوانان روستایی است.
جاده کوهستانی و پر از پیچ و خم‌هایی که تسلیم سادگی مردمان روستا شده و خودش را به دست مدرنیته سپرده تا بر تنش آسفالتی بریزند برای آسایش ساکنان روستای دهه‌رشه مقصد خودروی کتابخانه سیار کانون پرورش فکری کودئکان و نوجوانان.
در ورودی روستا تازه فهمیدم دلیل آن همه شور، شوق و انرژی مربی مسئول این کتابخانه سیار هنگام آماده شدن برای آمدن سر کار چه بود، مگر می شود به کودکانی با این همه سادگی، صمیمیت و انرژی که کتاب بدست به استقبال کتابخانه سیار آمده بودند، خدمت کرد و دل به هوای دیدنشان شور، شوق و انرژی نداشت.
گرمای سلام‌ها و خوش‌آمد گویی شان من را صد چندان مشتاق هم قدم شدن با آنها می‌کند و به‌ناگاه خودم را در محاصره سوال و جواب‌های آنها که فکر می کنند مربی جدید هستم می‌یابم.
بعد از سوال‌های بی‌امان کودکانه‌شان فرصتی پیدا می‌شود تا جوابگوی کنجکاوی‌هایشان شوم و از خبرنگار بودنم برایشان بگویم و به این نتیجه برسم که آنها رسانه و خبرنگار را تنها در حد صدا و سیما می‌شناسند و بس.
قدم زنان با بچه‌ها در مسیر مسجد روستا که قرار است همگی برای امانت گرفتن و برگرداندن کتاب‌هایی که به امانت برده‌اند در آنجا جمع شوند می روم ولی متوجه می‌شوم بیشتر از ۵۰ درصد خانه‌های روستا بافت سنتی خود را فراموش کرده و دست در دست سیمان، آجر و آهن کمر همت به نابودی خاک، خشت و کاه‌گل بسته‌اند.
سوال شوخان دختری نوجوان من را از دل روستا به سطرسطر کتاب‌هایی که تاکنون خوانده‌ام پرت کرد و فقط توانستم سوالش را با این سوال که منظورت از به مهمانی کتاب رفتن یعنی چه؟ جواب بدهم.
این دختر نوجوان که شاید در آن لحظه شیرین‌ترین خنده دنیا را بر لب داشت، گفت: خواندن کتاب برای من تداعی کننده رفتن به دلچسب ترین مهمانی زندگیم است به طوری که تاکنون هیچ مهمانی به اندازه زمانی که کتاب میزبانم هست نتوانسته به من لذت بدهد.
با این افسوس که چه استعدادهایی در روستاها کشف نشده در دریای کمبود امکانات غرق می‌شوند وارد مسجد می‌شوم تا لحظه های عشق بازی کودکان و نوجوانان روستا با کتاب را ثبت کنم.
در این مکان مقدس کاری ارزشمند برای اعتلای فرهنگ جامعه ایرانی در حال رقم خوردن بود، مربی مسئول کتابخانه سیار کتاب‌های به امانت داده شده را از کودکان و نوجوان این روستا تحویل می‌گرفت و با مهربانی دیگر کتاب‌ها را به آنان معرفی میکرد تا فرصتی برای آشنایی با بقیه اندیشه‌ها داشته باشند.
فن کاغذ و تا یا همان اوریگامی، پخش انیمشن، شعر خوانی، روخوانی کتاب و قصه گویی از دیگر برنامه‌های ارایه شده از سوی این مربی برای سوق دادن کودک و نوجوانان حاضر به سمت فرهنگ مطالعه بود.
تنها نشستن آرتین در گوشه مسجد من را به سمتش کشاند تا پای حرف‌هایش بنشینم؛ علاقه‌ای برای همکلامی نداشت تا اینکه یکی از بچه‌ها فریاد زد خانم، آرتین علاقه‌ای به حرف زدن با غریبه‌ها ندارد.
با اصرار فراوان، فقط بخاطر کتاب در این جمع حاضر شده تنها جمله ایی که آرتین آن را برزبان راند و با امانت گرفتن کتاب مورد نظرش مسجد را ترک کرد تا در حسرت شنیدن بقیه حرف‌هایش بمانم.
فن کاغذ و تا یا همان اوریگامی، پخش انیمشن، شعر خوانی، روخوانی کتاب و قصه گویی از دیگر برنامه‌های ارایه شده از سوی این مربی برای سوق دادن کودک و نوجوانان حاضر به سمت فرهنگ مطالعه بود.
تنها نشستن آرتین در گوشه مسجد من را به سمتش کشاند تا پای حرف‌هایش بنشینم؛ علاقه‌ای برای همکلامی نداشت تا اینکه یکی از بچه‌ها فریاد زد خانم، آرتین علاقه‌ای به حرف زدن با غریبه‌ها ندارد.
با اصرار فراوان، فقط بخاطر کتاب در این جمع حاضر شده تنها جمله ایی که آرتین آن را برزبان راند و با امانت گرفتن کتاب مورد نظرش مسجد را ترک کرد تا در حسرت شنیدن بقیه حرف‌هایش بمانم.
کودکان در شوق تحویل دادن و به امانت گرفتن کتاب‌های کتابخانه سیار بودند و پس از اندک زمانی این روند به پایان رسید و گلایه های کودکان از زمان کم حضور این کتابخانه در روستایشان در گوشه گوشه مسجد شنیده می شود.
شاید کوچه‌ها آسفالت، پیاده روها سنگ فرش، خانه‌ها قهر کرده با خاک و خشت، آب روان بر جوی‌های سیمانی، اما اینجا هنوز هنگام عروسی تمام روستا دعوتند و موقع عزاداری تمام اهالی عزادارند.
در نهایت پس از گپ و گفت مربی با کودکان، به همراه وی سوار بر خودروی کتابخانه شدم تا به نقطه آغاز کتابخانه سیار یعنی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مریوان بازگردیم.
سیوان اسدی مربی مسئول کتابخانه سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مریوان که با آیینه خودرو به بچه‌های روستا که دوان داون پشت سر ماشین می آمدند نگاه میکرد، گفت: کمبود کتاب در مخزن این کتابخانه از مهمترین مشکلاتمان است.
وی اضافه کرد: کتابخانه سیار روستاهای مریوان در سال جاری سه هزار جلد از کتاب‌های خود را به امانت سپرده است.
وی با بیان اینکه این تعداد کتاب در ۱۷ روستای هدف این شهرستان به امانت سپرده شده است، اظهار داشت: کتابخانه سیار روستاهای مریوان که از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را روستاهای شهرستان آغاز کرده اکنون دارای ۶ هزار و ۳۳۶ جلد با ۸۷۷ عنوان کتاب است.
اسدی گفت: این کتابخانه در سال اول فعالیت خود، ۱۳ روستا را زیر پوشش برده بود که هم اکنون تعداد روستاها به ۱۷ مورد رسیده و انتظار می‌رود با توجه به برنامه ریزیهای صورت گرفته تعداد آبادی‌ها تا پایان سال جاری به ۲۱ مورد برسد.
مربی مسئول کتابخانه سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان افزود: هم اکنون این کتابخانه یک هزار و ۷۵۷ نفر شامل ۹۳۷ پسر و ۷۹۰ دختر را عضو گیری کرده که اعضای فعال آن شامل ۵۲۷ پسر و ۶۲۵ دختر است.
وی با بیان اینکه این کتابخانه از شنبه تا چهارشنبه فعال بوده و در هر روز به یک روستا مراجعه می کند، گفت: استهلاک کتاب این کتابخانه نیز بالا بوده و لازم است کانون پرورش فکری کودکان هر ساله به شارژ مخزن کتاب‌های آن اقدام کند.
مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کردستان میگوید: کتابخانه‌های سیار با ۲۶ هزار و ۱۲۳ جلد کتاب از موضوعات متنوع و مختلف ویژه کودکان و نوجوانان تابستان امسال در روستاهای این استان به کودکان و نوجوانان روستایی مستقر شده اند.
سهیلا شیخی با اشاره به اینکه چهار شهرستان سقز، بانه، مریوان و قروه از خدمات این کتابخانه های سیار بهره مند هستند، اظهار داشت: در این کتابخانه ها بیش از ۶ هزار کودک و نوجوانان عضویت داشته و در معرض آموزش های فرهنگی و هنری مربیان این کتابخانه ها قرار دارند.
وی در خصوص دیگر فعالیت های این کتابخانه های سیار افزود: این کتابخانه ها با چهار مربی، تمام خدماتی که در مراکز کانون پرورش فکری به کودکان و نوجوانان ارائه می شود را به اعضای خود آموزش می دهند.
شیخی با بیان اینکه کتابخانه های سیار روستایی بهترین فرصت برای ارائه خدمات فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری به کودکان و نوجوانان در روستاهاست، یادآور شد: تمام تلاش مربیان مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کشف و پرورش استعدادهای مختلف اعضای خود است.
وی در خصوص توسعه کتابخانه و افزایش مخازن کتاب‌های آنها گفت: این اقدام نیازمند همکاری و همراهی تمامی مسئولان استان که در این راستا تا کنون با بسیاری از فرمانداران استان جلساتی نیز برگزار شده است.
شیخی ت اکید کرد: در حال حاضر ۴۰ هزار کودک و نوجوان در سطح استان عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستند که در ۲۰ مرکز ثابت و چهار کتابخانه سیار روستایی آموزش می بینند.
بچه‌های روستا را با هزار و یک کمبود امکانات و ذهنم را با ده ها سوال در خروجی روستای دهه‌رشه مریوان جا گذاشتم به امید آنکه روزی شاهد برابری امکانات در روستا و شهرها باشیم.
گزارش از ژاله گرگانی