خواندن رمان، محدودیت‌های مشترک انسان‌ها را می‌شکند

مرجان فولادوند نویسنده، اسطوره‌پژوه و شاهنامه‌شناس گفت: مطالعه رمان محدودیت‌های مشترک انسان‌ها را می‌شکند و ما را از جغرافیا، جسمیت، زمان و تاریخ خودمان رها و امکان تجربه زندگی‌های متعدد و بی‌نهایت را فراهم می‌کند.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فولادوند در ویژه‌برنامه تلویزیونی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به مناسبت هفته کتاب با عنوان «کتاب‌نوش» با بیان این مطلب افزود: این محدودیت‌ها تنها شامل نوجوانان نمی‌شود بلکه بین همه آدم‌ها مشترک است. همه ما عمر کوتاهی داریم و در جای کوچکی هستیم و در جغرافیایی محدود. خانواده، جسمیت و... برای ما محدودیت ایجاد کرده است و من هیچ‌وقت نمی‌توانم در قالب یک مرد یا یک سرخ‌پوست، سیاه‌پوست یا چینی یا زنی از دوران قرون وسطی در اروپا یا حتی انسانی در ۲هزار سال بعد زندگی کنم ولی رمان‌خواندن می‌تواند این محدودیت‌ها را بردارد.
او در این برنامه - که هم‌زمان با بیست‌وهشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است - تفاوت‌های تماشای تصویر یا فیلم‌های اقتباسی با کتاب‌خواندن را برشمرد و گفت: وقتی فیلمی را تماشا می‌کنیم تنها، تماشاگری هستیم در یک زمان محدود و رنگ‌ها و آدم‌ها و شکل‌ها همه از پیش برای ما ساخته شده است و به نمایش در می‌آید اما وقتی کتاب می‌خوانیم همه رنگ‌ها، صداها در ذهن ما ساخته می‌شود. مایی که بخشی از این تجربه هستیم و با شخصیت‌های داستان همزاد پنداری می‌کنیم.
نویسنده کتاب ماه مهربان در همین زمینه و در بیان اهمیت مطالعه کتاب افزود: شخصیت‌هایی که در زمان مطالعه در ذهن ما شکل می‌گیرند با یک‌دیگر تفاوت دارند چراکه خواننده، داستان را از آن خودش می‌کند که در جای خودش لذت‌بخش، تاثیرگذار و باارزش است، در حالی که هنگام تماشای تصویر و فیلم، همه ما، شخصیت‌ها را یک‌سان می‌بینیم و دخالتی در ساخت آن‌ها نداریم.
این پژوهشگر حوزه ادبیات کودک و نوجوان در پاسخ به این سوال که خانواده‌ها چه قدر باید در انتخاب کتاب برای کودکان و نوجوانان دخالت کنند، تاکید کرد: مهم‌ترین کار خانواده‌ها در این زمینه باید چشاندن لذت خواندن به بچه‌ها باشد و به‌نظر من نباید هراسی هم از این که فرزندشان کتاب سطح پایین بخواند داشته باشند چون این نوع کتاب‌ها یک پله است تا بتوانیم کتاب بهتری پیدا کنیم که ذره‌ای بهتر و بهتر باشد. آن‌گاه زمانی می‌رسد که می‌بینی بسیاری از شاهکارهای عالم را خوانده‌ای.
فولادوند در پاسخ به پرسش فرزانه رحمانی نویسنده و مجری این قسمت از برنامه «کتاب‌نوش» درباره‌ی نگرانی خانواده‌ها از امنیت خواندن کتاب سطح پایین از سوی بچه‌ها تصریح کرد: در دنیایی که رسانه‌ها هر چیز ممنوعی را به وفور در دسترس ما می‌گذارند صحبت کردن در مورد خطر کتاب خیلی منطقی نیست. همین که بچه‌ها کتاب می‌خوانند به‌اصطلاح، دو آب شسته‌تر از کسانی هستند که کتاب نمی‌خوانند.
این بازنویس متون کهن و شاهنامه که در کارنامه‌اش بازنویسی آثاری مانند طوطی و بازرگان، رستم و سهراب، نقاشان چینی و رومی، رستم و اسفندیار و ... ثبت شده، معتقد است اهمیت بازنویسی و بازآفرینی آثار کلاسیک مانند بازکردن درِ یک گنج‌خانه به روی بچه‌هایی است که وارث آن گنج‌خانه هستند.
او درباره‌ی بازنویسی داستان «رستم و اسفندیار» شاهنامه فردوسی، این داستان را قصه‌ای باشکوه توصیف کرد و گفت: دلیل انتخابم این بود که در این داستان نقطه ثقل یا «گرانیگاه معنایی» وجود دارد که ندیده‌ام کسی به آن بپردازد و آن گرانیگاه این است که اگر به اساطیر همه کشورهای جهان نگاه کنید می‌بینید آدمهای آزادی‌خواه زمانی که به گردنه‌ای در زندگی می‌رسند باید بین آزادگی یا ثروت یا سلامت و مقام دست به انتخاب بزنند و اغلب هم آسیب می‌بینند، مقام‌ و ثروت را از دست می‌دهند اما آزادگی را انتخاب می‌کنند.
فولادوند ادامه داد: نکته ظریف این داستان این است که رستم در تمام زندگیش به خاطر این‌که نامآور باشد، جنگیده است آرامش خود را در برابر آزادگی از دست می‌دهد اما همیشه راست کردار است.
این شاهنامه‌شناس در پایان گفت: اسطوره‌ها سرمشق‌های ملت‌ها هستند و چه‌قدر انتخاب‌ آن‌ها در بازنویسی مهم است. این‌که داستان به وقایع شاهنامه وفادار باشد و شخصیت‌ها برجسته شوند تا آدم‌های بیشتری این مفاهیم را درک کنند.
بیست‌وهشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران روزهای ۲۴ تا ۳۰ آبان ۱۳۹۹ در سراسر کشور برگزار می‌شود.

برچسب‌ها

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 1 =