به گزارش اداره کل روابط‌عمومی و امور بین‌الملل کانون، نشست «برنامه‌ریزی برای امنیت و سلامت کودکان در فضای مجازی» درحالی برگزار شد که آخرین روز از هفته ملی کودک با عنوان «کودک، رسانه و فناوری‌های نوین» نامگذاری شده است.
براین اساس محمدحسین سیاح طاهری سخنران این نشست با برشمردن آسیبهای فضای مجازی، برنامه‌ریزی تک بعدی در این حوزه را مورد نقد قرار داد و بر شناخت نیازها و چالش‌های رده‌بندی‌های سنی تاکید داشت.
این کارشناس عنوان کرد که شیوه برخورد با چالش‌های این فضا باید متناسب با سن، سواد دیجیتال و فضای طبقاتی مخاطبان صورت بگیرد و والدین باید عواملی همچون شرایط محیطی و اجتماعی فرزند خود را در به‌کارگیری راهکارها در نظر بگیرند.
سیاح‌طاهری در بخش نخست این نشست به دو شیوه مداخله در حفظ امنیت کودکان اشاره داشت و گفت: در پی گسترش استفاده از فضای مجازی دو شیوه کنترل‌گری تعریف شده است. یکی از آنها کنترل‌گری دائم و دیگری آزاد گذاشتن کودک و نوجوان است. واقعیت این است که در نهایت نگاه عمومی جهان به ما دیدی برای برنامه‌ریزی و اجرا خواهد داد. یکی از این شیوه‌ها ابزارهای کنترل‌گری است که همچنان در ایران دسترسی به آنها سخت است. برنامه‌هایی برای کنترل پیام‌ها، ارسال هزینه‌های استفاده از تلفن همراه و اینترنت، ارسال اطلاعات درباره ساعت‌های استفاده از این فضا طراحی شده‌اند که ساده و قابل استفاده برای اغلب خانواده‌ها هستند. با این‌حال این دست نرم‌افزارها هنوز در اختیار خانواده‌های ایرانی قرار نگرفته‌اند.»
وی در ادامه به آسیبهای فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان پرداخت. وی نخستین آسیب این فضا را مبحث پورنوگرافی و هرزه‌نگاری دانست و گفت: ۱۲درصد از فضای اینترنت به این محتوا اختصاص دارد و ۵۰ درصد مواجهات به‌صورت اتفاقی است. در تحلیل صورت گرفته سن آشنایی کودکان با فضای غیراخلاقی ۱۱ سالگی عنوان شده و در استفاده عادی از فضای مجازی رخ داده است.
او دومین آسیب این فضا را عشق آنلاین و روابط نامناسب خواند: کودک به دلیل عدم آشنایی با این دنیا خیلی سریع وابسته افراد و دلبسته آنها می‌شود. و البته چالش سوم با همین مبحث گره می‌خورد. به دلیل این عدم آشنایی ممکن است عکس و اطلاعات شخصی رد و بدل شود و زورگویی و تهدید شکل بگیرد. در این رابطه گفته شده که ۱۵ درصد کودکان ۱۲ تا ۱۷ ساله آمریکایی در معرض درخواست تصویر برهنه قرار گرفته‌اند و ۴ درصد آنها عکس‌های خود را ارسال کرده‌اند.
اعتیاد به اینترنت موضوع دیگری بود که سیاح‌طاهری به بررسی آن پرداخت: در این رابطه اعتیاد به معنی بازماندن از زندگی روزمره است. ۹درصد افراد به فضای مجازی معتادند و بیشتر آنان کودکان و نوجوانانند که به دلیل هیجانات زیاد نتوانسته‌اند رفتار خود را کنترل کنند. این اعتیاد اغلب در پسرها مشاهده شده است.
وی به مساله امنیت فیزیکی نیز پرداخت و متذکر شد: گاهی دیده می‌شود کودک اطلاعات خانواده را در فضای مجازی منتشر می‌کند. اعلام زمان و مکان سفر یا هر آن‌چه که سبب ایجاد دزدی‌ها و انتشار اطلاعات و اسرار افراد خانواده می‌شود از جمله اتفاق‌هایی است که پیش روی ماست. باید دانست که درحوزه آسیبهای فضای مجازی مواجهه کودک با محتوای ناخواسته نشانگر روبرویی با تصاویر خشونت‌بار است. آمار ۱۶درصدی در این زمینه عددی قابل توجه است.
این کارشناس، بخش اول سخنان خود را با پرداخت به این مساله که یکی از چالش‌های خانواده‌ها در ایران مواجهه فرزندشان با محتوای عقیدتی نامناسب است، را نیز یک آسیب بومی خواند.
ادامه نشست «برنامه‌ریزی برای امنیت و سلامت کودکان در فضای مجازی» به طرح راهکارهایی برای آموزش و کنترل غیرمحسوس کودکان اختصاص یافت. سخنران این نشست گفت: گاهی سوال می‌شود که آیا الگویی برای نظارت وجود دارد یا خیر؟ بازمی‌گردم به مبحثی که در ابتدا مطرح شد. به طور مثال ما در بوستان‌ها شاهد دو سبک رفتار از سوی والدین هستیم. یک والد پابه‌پای کودک حرکت می‌کند اما والد دیگر در محلی نزدیک فرزندش حضور دارد و از دور مراقبت تعاملات و حرکات اوست. در حوزه فضای مجازی نیز باید به امر مهم تفاوت‌ها دقت کرد. تغییرات رشدی در تعریف الگوی نظارتی مهم است. در فضای مجازی هم به همین شیوه است. والدین برای ثبت‌نام در مدرسه تحقیق و پس از آن بر شرایط نظارت می‌کنند یا بر ساعت رفت و آمد نظارت دارند بی‌آنکه همواره در کنار فرزندشان حاضر باشند. در اینجا سوال‌های همیشگی برای مربیان و والدین شکل می‌گیرد. از چه سنی به کودک اجازه دسترسی به فضای مجازی را بدهیم؟ اگر او با تصویر مستهجنی روبرو شد چه برخوردی با او داشته باشیم؟ در مواجهه با تعامل او با جنس مخالف کدام الگوی رفتاری مناسب است؟»
سیاح‌طاهری در پاسخ به این سوال‌ها بار دیگر بر سن و فضای طبقاتی و سواد رسانه‌ای اشاره کرد و در ادامه با تکیه بر رده‌بندی‌های سنی به بررسی ویژگی‌های هر رده، آسیبهای پیش روی آنها، تحلیل ابزارهای دسترسی مناسب و زمان مناسب بهره‌گیری از فضای مجازی توسط آنها پرداخت.
وی رده‌بندی سنی مناسب در این تحلیل را رده‌بندی ارائه شده از سوی وزارت آموزش پرورش عنوان کرد و گفت: رده‌بندی سنی ۰ تا ۶ سال، ۶ تا ۱۲ سال، ۱۲ تا ۱۵ سال و ۱۵ تا ۱۸ سال الگویی برای تسهیل اختلاف‌های نظری و تئوریک است. در این الگو نیازها، هیجانات و آسیبهای روانی و جسمی در هرگروه مشابه است. در عین حال باید در نظر داشت که به دلیل تاثیر تشعشات و تحریک عضلات خردسالان کودکان زیر ۳ سال نباید از فضای مجازی استفاده کنند و کودکان ۳ تا ۶ سال می‌توانند ۱۵ دقیقه تا نیم ساعت در روز از این فضا بهره بگیرند.»
لازم به ذکر است ویژه‌برنامه‌های هفته ملی کودک که از ۱۶ مهر ۱۴۰۰ آغاز شده شاهد حضور ۴ متخصص در نشست‌های مختلف است. آخرین نشست از این مجموعه روز ۵ شنبه ۲۲ مهر با عنوان «اصول تربیت رسانه‌ای برای نسل هزاره سوم» برگزار خواهد شد.
هفته ملی کودک در سال ۱۴۰۰ با شعار «حال خوش کودکی، رنگ خوش زندگی» یادواره شهید علی لندی نوجوان فداکار ایذه‌ای در مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سراسر کشور در حال برگزاری است.
