به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، دومین روز نشست‌های هفته پژوهش به ارائه پایان نامه‌های برگزیده اختصاص داشت و سه اثر برتر در نشستی مجازی ارائه شد. در ادامه بهار ملک‌پور به‌عنوان داور این بخش دقایقی به ارائه نظرهای خود درباره آثار پرداخت.
اولین پایان‌نامه با موضوع «فرهنگنامه توصیفی انتقادی بازنویسی‌های مثنوی مولوی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان» از سوی فاطمه ستاری ارائه شد.
در چکیده این پایان‌نامه آمده است: در بازنویسی‌های متون ادبیات کلاسیک برای کودکان و نوجوانان، مثنوی مولوی جایگاهی ویژه دارد و هر ساله چندین کتاب از حکایت‌های آن به صورت بازنویسی و بازآفرینی چاپ می‌شود. مقایسه بازنویسی‌ها با اصل حکایت، هدف مولوی و زبان متناسب کودک و نوجوان قابل نقد است. در پایان‌نامه حاضر، با دیدگاه انتقادی، کتاب‌های بازنویسی شده بعد از انقلاب اسلامی در چهار مؤلفه ساختار بازنویسی‌ها، زبان، موضوع، مضامین و منابع در ارتباط با اصل حکایت، هدف مولوی و جایگاه مخاطب کودک و نوجوان بررسی شده و این بررسی به صورت فرهنگنامه ارائه شده است.
روش پژوهش، به شیوه تحلیل کیفی است که با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و فیش‌برداری صورت گرفته است. تعیین حجم نمونه نیز، بر مبنای نظر پژوهشگر و هدفمند انجام گرفته است.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بازنویسان و بازآفرینان معیارهای بازنویسی را رعایت نکرده‌اند و از ساختار داستانی، زبان ساده، اصل حکایت، پیام و اهداف مولوی و تناسب فکر و زبان مخاطب کودک و نوجوان دور شده‌اند، این آسیب‌ها در دهه ۶۰ و ۷۰ نسبت به دهه ۸۰و ۹۰بیشتر است.
بهار ملک‌پور داور بخش پایان‌نامه در مورد این اثر گفت: موضوع این اثر از موضوع‌های خاص و قابل تأمل است و نوعی نگاه نقادانه به کارهای مشابه وجود داشت. مساله پژوهش به خوبی مطرح شده بود و هر خواننده‌ای می‌تواند متوجه انگیزه و هدف پژوهشگر شود.
وی ادامه داد: در کنار بیان مسأله که دقیق بود فرضیه‌ها نیز علمی بودند. متن از انسجام خوبی برخوردار بود و در متن پایان‌نامه هماهنگی وجود داشت.
وی افزود: استفاده از منابع متعدد و به‌روز از دیگر نقاط قوت این اثر بود که با شرایط امروز جامعه مطابقت داشت و در نهایت به آیین نگارشی اشاره می‌کنم که بسیار خوب به آن توجه شده بود.
دومین پایان‌نامه برگزیده با نگارش مصطفی باقرآبادی با موضوع «چگونگی دراماتورژی قصه‌های قرآنی برای کودکان» ارائه شد.
در این پژوهش به جستجوی راهکاری برای دراماتورژی قصه‌های قرآن، به منزله بهره‌گیری بهتر و متناسب با کودکان، از قصه‌های قرآن و نیز ترغیب نویسندگان به انتخاب ایده از منابع دینی و قرآنی پرداخته شده است. این تحقیق با روش تلفیقی از مصاحبه عمیق و آورده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی و مدارک پیرامون تحلیل محتوای قصه‌های قرآن و روایات و بررسی و مطالعه در آثار به نگارش درآمده، صورت گرفته است.
براساس یافته‌های این تحقیق وجود ظرفیت‌های نمایشی و تصویری در قصه‌های قرآن می‌تواند بن‌مایه و اساس یک اثر دراماتیک و کاملا مرتبط با قصه‌ها و پیام‌های اخلاقی و دینی آن باشد. در این تحقیق شناخت و دسته‌بندی انواع قصه‌های قرآنی و نیز شناسایی ظرفیت‌های نمایشی آنها مورد تاکید قرار گرفته است، تا بن اندیشه آثار نمایشی شوند. همچنین کنشِ قصه‌های قرآن می‌تواند با توجه به پیشنهادهایی که با دراماتورژی این حکایات ارایه می‌کند، بسط یابند و تبدیل به یک اثر دراماتیک شود.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد در قصه‌های قرآن، سه عنصر برجسته دیده می‌شود که در دراماتورژی، این قصه‌ها برای کودکان بسیار مهم است. ۱. شخصیت ۲. حادثه۳. گفتگو؛ که این سه عنصر فصل بسیار مشترکی با درام دارند.
زبان کودکانه اثر، به کارگیری فانتزی در کنار واقعیت، نگاه نو و امروزی به قصه‌های کهن، خلق لحظات مهیج نمایشی، استفاده از عنصر جست‌وجو به‌عنوان عنصر مورد علاقه کودکان، جان بخشی به اشیاء و موجودات بیجان، به‌کارگیری وقایع غیرمنتظره، موقعیت‌های نمایشی طنز و بامزه، استفاده از شخصیت‌های جدید، عجیب، شفاف به دور از پیچیدگی، استفاده از عنصر تکرار، به کارگیری کلام موزون و آهنگین، درشت‌نمایی و پررنگ‌سازی عناصر مورد تأکید، مشارکت گرفتن از مخاطب در پیشبرد اثر، به‌کارگیری جادو و عناصر ماوراءالطبیعه، تنوع در اندازه‌ها، رنگ و عناصر بصری و... در دراماتورژی و نوشتار نمایشی برای کودکان بسیار حائز اهمیت است.
ملک‌پور از داوران این بخش درباره این تحقیق گفت: متن این تحقیق از ساختاری قوی بهره‌مند بود و در انتخاب موضوع نوآوری وجود داشت. همچنین این تحقیق نسبت به سایر پژوهش‌هایی که در حوزه قرآنی انجام شده است نگاهی جدید داشت.
وی افزود: تدوین فرضیه‌های دقیق، استفاده از منابع معتبر و مناسب و برخورداری از انسجام در متن از دیگر نقاط قوت این تحقیق بود.
این داور با اشاره به تحلیل دقیق مباحث در این اثر تصریح کرد: در انتهای کار پیشنهادهای کاربردی خوبی وجود دارد و به درستی به استخراج ظرفیت‌های نمایشی از قصه‌های قرآنی اشاره شده است.
سومین پایان‌نامه برگزیده با موضوع «طراحی، تدوین و روایی یابی برنامه آموزشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثربخشی آن بر شناخت و تعامل اجتماعی کودکان طیف اتیسم با عملکرد بالا» و با نگارش فرهاد غدیری ارائه شد.
در چکیده این پایان‌نامه آمده است: اختلال طیف اُتیسم نوعی اختلال رشدی عصبی مادام‌العمر است که در درجه اول با نقص در ارتباطات اجتماعی و زبان و الگوهای رفتاری محدود یا تکراری مشخص می‌شود. پژوهش حاضر با هدف طراحی، تدوین و روایی‌یابی برنامه آموزشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی و بررسی اثر بخشی آن بر شناخت و تعامل اجتماعی کودکان طیف اُتیسم با عملکرد بالا انجام شد.
روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کودکان دارای اختلال اُتیسم ۶ تا ۱۲ ساله شهر ارومیه در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ از مدرسه ویژه اختلال اُتیسم بودند، از بین کل جامعه هدف به روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد ۴۰ نفر اُتیسم با عملکرد بالا با استفاده از مقیاس تشخیص اُتیسم گیلیام (گیلیام،۱۹۹۵) انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش(۲۰) و کنترل(۲۰) قرار گرفتند، سپس مقیاس همدلی شناختی و عاطفی کودکان گریفت(GEM) و پرسشنامه نظریه ذهن هوتچینز(هوتچینز و همکاران،۲۰۱۲) توسط والدین هر دو گروه تکمیل شد.
پس از اجرای پیش‌آزمون، گروه آزمایش تحت آموزش برنامه کارکردهای اجرایی قرار گرفت، این برنامه از سوی پژوهشگران طراحی شد که شامل ۲۴ جلسه بود که در آن ۴ مهارت (حافظه کاری، بازداری، انعطاف‌پذیری و توجه) آموزش داده می‌شد، در این مرحله کودکان گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و دوباره پس-آزمون اجرا شد و داده‌های به‌دست آمده از پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند.
اطلاعات به‌دست آمده نشان دهنده تفاوت معنی‌داری بین دو گروه کنترل و آزمایش در نمرات متغیر پس‌آزمون، همدلی، نظریه ذهن و تعامل اجتماعی بعد از تعدیل تأثیر پیش آزمون همدلی، نظریه ذهن و تعامل اجتماعی است. بر اساس این پژوهش می‌توان مطرح کرد که با ارتقاء کارکردهای اجرایی می‌توان همدلی، نظریه ذهن و تعامل اجتماعی کودکان اُتیسم را افزایش داد.
بهار ملک‌پور درباره این اثر گفت: در انتخاب موضوع این تحقیق باتوجه به اینکه به گروهی خاص می‌پردازد مساله ارزشمندیِ پژوهش درنظر گرفته شده است.
وی افزود: در مورد کودکان با نیاز ویژه کارهای کمتری انجام شده و در اینجا به درستی پیشینه پژوهش در بخش داخلی و خارجی به تفکیک آمده است. تمام متغیرهای پژوهش تعریف مفهومی و عملیاتی دارد، پیشنهادها کاربردی و کارشناسانه مطرح شده و منابع معتبر مورد استفاده قرار گرفته است.
یادآوری می‌شود آثاری که در بخش نشست‌های ترویجی «هفته پژوهش» ارائه می‌شوند شامل آثاری هستند که از نظر هیات داوران و با مد نظر قرار دادن ملاک‌های داوری از کیفیت مطلوب برخوردار بوده‌اند.
ویژه برنامه‌های هفته پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ۲۱ تا ۲۴ آذر ۱۴۰۰ با شعار «از مساله‌شناسی تا معرفت‌شناسی» در حال برگزاری است.
