به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، حمیدرضا گوهری، مدیرکل کانون استان کردستان و رئیس بیستوپنجمین جشنواره قصهگویی این استان در توضیح اهمیت قصه و قصهگویی و ضرورت برگزاری جشنواره قصهگویی گفت: خداوند در سوره یوسف میگوید: «من برای شما بهترین قصهها را میگویم» و سعی کرده است مردم را با قصههایی که در قرآن وجود دارد به خوبیها هدایت و از بدیها منع کند. قصهگویی یک هنر است؛ از زمان خلقت انسان و وقتی که انسان شروع به صحبت کرد، سعی کرد با قصه مطالبش را بیان کند. گوهری در ادامه خاطرنشان کرد: بچگی و زمان خوابیدن همه ما با قصههای پدر و مادر و قصههای پدربزرگ و مادربزرگ بوده و قصه برای ما روایتگر خاطرههای خوب بوده است. ما همیشه با قصه سعی کردهایم خوبیها را بیاموزیم و از بدیها دور شویم.
وی افزود: تمام هنرهایی که ما داریم -سینما، نقاشی، عکاسی و...- هر کدام قصهای دارد برای گفتن و پایه و اساس آن را همین قصهها تشکیل میدهد. اگر قصه خوب نباشد قطعا کارگردان نمیتواند هیچ فیلم سینمایی خوبی بسازد یا نمیتواند نمایشی را روی صحنه ببرد. شاکله اصلی هر کاری آن ایده است که قصه را شکل میدهد و ما نیاز داریم به قصهگویی بیشتر توجه کنیم؛ مخصوصا در ایران که اگر به ادبیات کهنمان نگاه کنیم، بسیار قصههای خوبی داریم که برای بچهها و نسلهای آینده میتواند آموزنده باشد و پند و اندرز بدهد.
گوهری در ادامه عنوان کرد: نیاز است که ما حتما به قصه بیش از پیش توجه کنیم و به آن بپردازیم و قصهها را جمعآوری کنیم. به نظر من واقعا در جمعآوری قصهها خیلی ضعیف عمل کردهایم؛ چرا که قصههای خوب خیلی کمی داریم برای بچهها. خدا رحمت کند مرحوم آذریزدی را، وقتی «قصههای خوب برای بچههای خوب» را مینوشت هدفش همین بود که بچهها با ادبیات کهن ایران آشنا شوند و با شعرای بزرگ و با کسانی که در ایران آدمهای بزرگی بودند. ما در بخشهای علمی، پژوهشی، ورزشی و هنری آدمهای بزرگی داریم؛ شاید بچههایمان یکسری افراد محدود را میشناسند ولی خیلی از آدمهای بزرگ را نمیشناسند، زندگینامههایشان را نخواندهاند و اینها میتواند برای زندگی همهمان تجربه باشد. به این دلیل قطعا باید بیش از پیش به قصه بپردازیم؛ بهخصوص به شخصیتها و پهلوانان خیلی بپردازیم، آدمهایی که در جامعه الگو بودهاند.
رییس بیستوپنجمین جشنواره قصهگویی کانون استان کردستان به اهمیت دوره کودکی و تأثیر این سنین در شکلگیری فرهنگسازی درست اشاره و بیان کرد: هر زمانی که ما بخواهیم فرهنگی را در جامعه نهادینه کنیم باید از بچهها و نسل کودک شروع کنیم. اگر قرار است بگوییم تولید داخلی خوب است، باید از همین کودکی شروع کنیم تا بچهها یاد بگیرند به تولیدات و صنایع داخلی احترام بگذارند. این موارد ممکن نمیشود مگر اینکه ما بتوانیم با زبان قصه با بچهها صحبت کنیم. قصههای زیادی وجود دارد که باید برای بچهها روایت شود تا فرهنگسازی شود. اینطور میتوان نسل آیندهای داشت که وقتی مدیران ادارهها و کارشناسان و مسئولان کشور میشوند، آدمهایی باشند که تربیت شده باشند. تعهد و تربیت خیلی مهمتر از آموزش است. برای کودک این قصه است که میتواند بیانگر خوبیها باشد، میتواند به او آموزش بدهد که در جامعه چه چیزی خوب است و چه چیزی بد.
گوهری اضافه کرد: اگر ما درس زندگی را به بچههایمان یاد ندهیم درپایان یک متخصص، دانشمند یا مهندس بدون تعهد میشوند. تعهد مهم است و همه اینها باید با زبان کودکی و زبان قصه به بچهها آموزش داده شود. اگر قرار است به نیکی از مفاخرمان یاد شود و بچهها آنها را بشناسند، باید با زبان قصه با کودکان و نوجوانان صحبت کنیم یا اگر قرار است بچهها اشعار شاعران را بشناسند، باید با زبان ساده برایشان بگوییم. امیدوارم از طریق جشنواره قصهگویی، هر سال مطالب جدیدی به بچهها یاد دهیم. انشاالله جشنواره قصهگویی با روندی که شروع کرده است بتواند کارهای خوبی انجام دهد تا بتوانیم قصههای خوب را حفظ کنیم و به صورت مکتوب نیز دربیایند تا در آینده بچهها از آنها استفاده کنند.
رئیس بیستوپنجمین دوره جشنواره قصهگویی استان کردستان به رویکرد جدید این دوره از جشنواره که همان عمومیسازی و مردمیسازی قصهگویی است پرداخت و در اینباره گفت: روند قصهگویی در سالهای گذشته بیشتر بچههای کانون و کسانی که آموزش داده میشدند در آن شرکت میکردند؛ اما امسال با توجه به رویکرد عمومیسازی و مردمیسازی جشنواره، تلاش میکنیم تمام نهادها و سازمانهای مردمنهاد و معلمان را درگیر کنیم. امروز در استان کردستان جلسهای برگزار کردیم برای مؤسسههای مردمنهاد، گروههای آموزشی ابتدایی و دوره اول متوسطه؛ اینکه برای مثال توضیح دهیم قصهگویی چه کمکی میتواند در کلاسداری به معلم کند و چقدر میتواند در فهم و درک درسها به دانشآموزان کمک کند.
وی از حفظ قصههای پدربزرگها و مادربزرگهای روستایی و افزایش حضور آنها در جشنواره صحبت کرد: همچنین سعی داریم در روستاها به دنبال قصههای ناب باشیم، آن پدربزرگ و مادربزرگ روستایی را که قصههای خوبی در دلشان نهفته است به جشنواره بیاوریم و قصههایشان را جمعآوری کنیم تا بتوانیم قصههای جدید از آدمهای جدید بشنویم. قصهگویی باید از فضای آمفیتئاتری بیرون بیاید و خیابانی شود، قصهگویی باید برود در مکانهای تاریخی؛ در دل آن مکانها میتوان قصههای تاریخی گفت.
گوهری افزود: خیلی از آداب و رسومی که در قدیم وجود داشته و خیلی از آیینها و سنتها که در زندگی پدران و مادران ما بوده است اکنون دارد به فراموشی سپرده میشود. ما باید اینها را با قصهگویی زنده کنیم. دور هم نشستن کنار سفره دارد فراموش میشود، خوردن آش و غذاهای محلی و حتی لباسهای محلی. لباسهای محلی پوشش مناسبی داشتند و چقدر مایه افتخار بود و کسی با لباسش به کُردبودنش افتحار میکرد. ما باید اینها را داشته باشیم و جشنواره نیز باید به سمت حفظ میراث فرهنگیمان برود. اکنون ما در استان کردستان داریم همین کار را میکنیم و تلاش داریم که حتی اگر یک مراسم و جشنی برگزار میکنیم بچهها با لباس محلی خودشان شرکت کنند؛ چون این فرهنگ باید زنده شود.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان کردستان در پاسخ به این سؤال که «به ویژگیهای فرهنگی اقلیمها مثل لباسهای محلی اشاره کردید. در بافت قوم کُرد چیزی که زبانزد است موسیقی کُردی است که میتواند در کنار محتوای فرهنگی قصه، فرم زیباتری هم به اجرای آن قصهگو بدهد. نظر شما درباره استفاده قصهگویان کردستانی از موسیقی کردی در جشنواره قصهگویی چیست؟» عنوان کرد: بخشی به جشنواره اضافه شده است که «نگاه نو» است. ما برنامه داریم که در بخش نگاه نو، کلاسیکبودن را از قصهگویی بگیریم و بگوییم که قرار نیست صرفا فرد بدون هیچ ابزاری قصه بگوید. نظر ما این است که ابزار میتواند به اجرای قصه کمک کند: مثل موسیقی. برای مثال افرادی میتوانند در صحنه قصه، به عنوان نوازنده حضور داشته باشند. ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر سنندج، کاری انجام دادیم و تلاش کردیم که سازهای سنتی را به بچهها معرفی کنیم. امروزه خیلی از خانوادهها به سراغ پیانو و ویولن که سازهای غربی هستند میروند؛ اما ما برعکس عمل کردهایم و داریم به بچهها نواختن دُهُل، سُرنا و کمانچه و دَف را آموزش میدهیم؛ چون نمیخواهیم سازهای سنتی و کلاسیک که در این منطقه بوده رو به فراموشی برود. اینجا بچه شش سالهای است که میتواند دهل بنوازد.
وی در پایان گفت: کودکان میتوانند همراه یادگیری مسائل نظری موسیقی، موسیقیهای اصیل را حفظ کنند. همچنین آنها باید خوانندههای سنتی را بشناسند. کودکان و نوجوانان باید بدانند که کامکار چه کسی بوده، عندلیبی که بوده و آنها از چه سازهایی استفاده میکردند. باید این فرهنگ برای بچهها جا بیفتد که موسیقی خودشان را داشته باشند و آن را از دست ندهند.
بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان همزمان با شب یلدا برگزار میشود.