به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، فاطمه نوری‌راد پژوهش‌گر کودک و رسانه و یزدان منصوریان پژوهش‌گر در چهل و هفتمین نشست ترویج خواندن در کتاب‌خانه مرجع کانون که با موضوع «پژوهش با کودکان و ترویج خواندن»، برگزار شد، افزودند: وقتی پژوهش با مشارکت کودکان همراه باشد آن‌ها می‌توانند در تولید دانش، نقش بزرگی داشته باشند.
نوری‌راد گفت: کودکان در حال شدن هستند و هم‌اکنون‌شان هم اهمیت دارد. باید یک دوران گذاری را طی کنند و به بزرگ‌سالی برسند. تغییر به نگاه کودکی هم، در جامعه‌شناسی به‌وجود آمده است و هم در روانشناسی.
این کارشناس افزود: پژوهش با کودکان چون خود کودکان را درگیر کار می‌کند مشارکت را به آن‌ها یاد می‌دهد کودکان در پژوهش، دموکراسی و مسوولیت‌پذیری را یاد می‌گیرند در هر بخش پژوهش با کودکان، آنان یک مسوولیتی را به‌عهده می‌گیرند که این یکی از ضرورت‌های مهم پرداختن به پژوهش با کودکان است.
وی افزود: کودکی یکی از موضوع‌هایی بوده که در حوزه توسعه و مطالعات توسعه اهمیت دارد. کودکان باید خودشان روند پژوهش را یاد بگیرند.
این پژوهش‌گر گفت: معلم نباید به عنوان آگاه و دانش‌آموز در نقش نادان ظاهر شود و معلم یک‌سویه همه‌ اطلاعات را به او منتقل کند. در این وضعیت از بچه‌ها می‌خواهیم به دموکراسی و جامعه آزاد روی آورند وقتی تمرین این کار را نکرده باشند، بزرگ هم شوند نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
موضوع مهم دیگر این است که باید بچه‌ها را از نقش یک گیرنده خارج و آن‌ها را نیز در این جریان سهیم کنیم چراکه در تولید دانش. دانشی که نزد کودکان هست، اهمیت دارد.
وی با اشاره به این که در نگاه به کودکی یک تغییر اساسی به‌وجود آمده و آن، جامعه‌پذیر کردن کودکان است، افزود: در مطالعه رویکردهای تفسیری و کیفی به این نتیجه رسیدیم که معنای ذهنی - که تک تک کودکان می‌سازند - بسیار مهم است.
این نویسنده گفت: مقوله کودکی و هم روش‌های مطالعه کودکی - که کودکان و مشارکت آن‌ها را طلب می‌کند - مهم است.
نوری‌راد یادآور شد: پژوهش پیرامون کودکان ایجاب می‌کند که ما به تکنیک و روش‌مان دقت بیشتری‌ داشته باشیم به‌خاطر این که در دنیای امروز، کودکی تا حد زیادی تحت تاثیر دنیای بزرگ‌ترها قرار گرفته است و از سوی آن‌ها ساختاربندی می‌شود. کسی که قرار است محقق همراه کودکان باشد و با کودکان پژوهش‌ کند باید خیلی محتاطانه عمل کند که معنای ذهنی خودش را در فرایند پژوهش وارد نکند.
این کارشناس گفت: در پژوهش با کودکان باید خودمان را به معنای ذهنی که کودکان دوست دارند نزدیک کنیم.
محقق باید وارد دنیای کودکان شود.
نوری‌راد افزود: وقتی که از خود کودکان استفاده می‌شود و پژوهش با آنان انجام می‌شود در رفع مساله نیز مشارکت خواهند داشت. نقش پژوهش با کودکان در ترویج خواندن باعث می‌شود تا معنای ذهنی کودکان را بفهیم و صدای خود آنان شنیده شود.
این پژوهش‌گر گفت: وقتی برای کودکان کتاب می‌خوانیم باید از آن‌ها بخواهیم که چه برداشتی از کتاب داشتند و اصول پژوهش برای کودکان را در نظر داشته باشیم زیرا این مساله ارتباطی با ترویج خواندن دارد.
وی با بیان این که نکته کلیدی پژوهش با کودکان این است که مشارکت با کودکان افزایش پیدا کند، گفت: وقتی کتاب‌خوانی ما به این سمت برود که از ایده‌های خودشان در نویسندگی استفاده شود در این زمینه کودکان هم به تولیدکنندگی می‌رسند.
نوری‌راد گفت: کانون مشارکت کودکان را بیشتر بطلبد آموزش‌های سواد رسانه‌ای و آموزش‌های تعاملی - که تفکر انتقادی کودکان را بالا می‌برد - در مراکز کانون به‌وجود بیاید.
یزدان منصوریان پژوهش‌گر نیز که به عنوان سخنران در این نشست حضور داشت، گفت: پژوهش برای کودکان رویکرد تازه است که می‌تواند به کارهای قبلی هم شکل تازه‌ای ببخشید و کارهای قبلی را سمت و سو دهد.
وی با بیان این که چرا ضرورت دارد پژوهش با کودکان صورت گیرد؟ افزود: اگر ما صدای کودکان را بشنویم به طور قطع آن‌ها بهتر می‌توانند فردای خود را بسازند.
این پژوهش‌گر گفت: مطالعات ما در همه حوزه‌ها، از نشنیدن صدای گروه هدف رنج می‌برد. صدای کودکان باید شنیده شود نگاهی که به کودکان در جامعه ما هست به آن‌ها کمتر اجازه حرف زدن می‌دهد.
منصوریان با اشاره به این که در مسیر پژوهش با کودکان سه مانع وجود دارد، افزود: قدرت نامتوازن یکی از این مانع‌هاست به این معنا که کودکان به لحاظ جسمی و موقعیت اجتماعی ضعیف‌تر از پژوهش‌گران هستند وقتی با پژوهش‌گر مواجه می‌شوند هراس حضور او و نگرانی از این که چیزی را غلط یا درست بگویند باعث می‌شود حرف‌های‌شان را نزنند و ما را به دنیای خودشان راه ندهند.
وی دومین دلیل را رضایت آگاهانه کودکان دانست یعنی این که آگاهانه در تحقیقی شرکت کنند نه به امید پاداش و نه از ترس از مجازاتی که در انتظار آن‌هاست. محیط رسمی نظام آموزشی این اجازه را نمی‌دهد که بچه‌ها رضایت آگاهانه را دریابند.
منصوریان سومین مانع را محرمانه بودن تحقیقات دانست و افزود: راه کارهایی برای عبور از این موانع وجود دارد. در زمینه پژوهش همراه با کودکان در رشته‌های مختلف، تحقیقاتی انجام شده است. ساختارها را باید تغییر بدهیم نظام آموزشی ما با آموزش رهایی‌بخش خیلی فاصله دارد.
پایان بخش چهل و هفتمین نشست ترویج خواندن کتاب‌خانه مرجع کانون، پرسش و پاسخ حاضران در نشست، بود.