برای شروع شرحی از وظایف دبیرخانه‌ی جشنواره‌ی قصه‌گویی بدهید؟
- دبیرخانه از ابتدای برگزاری جشنواره در کلیه‌ی مراحل اقدامات لازم را انجام می‌دهد. تشکیل شورای سیاست‌گذاری، تدوین فراخوان، اجرای جشنواره و ایجاد تعامل بین کمیته‌های مختلف جشنواره از جمله مهم‌ترین وظایف دبیرخانه است. دبیرخانه باید بتواند یک نقش ساختاری ایفا کند و اتصالی قوی بین واحدهای مختلف سازمانی بسازد.
در کمیته‌ی دبیرخانه چه برنامه‌ریزی‌هایی برای نوزدهین جشنواره‌ی قصه‌گویی انجام داده‌اید؟
- من تقریبا از میانه‌ی سال به جمع همکارانم در مرکز آفرینش‌های فرهنگی پیوسته‌ام. اقدامات ما در این ایام بر پایه‌ی مطالعاتی است که روی چهار دوره‌ی قبلی جشنواره، از دوره‌ی پانزدهم تا هجدهم، انجام داده‌ایم. ما پژوهش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته بود را بررسی کرده‌ایم، ضمن این‌که نظر مربیان و شرکت‌کنندگان دوره‌های قبل در ایجاد هر گونه تغییری در جشنواره برای ما ملاک بوده است. بر همین اساس امسال برای اولین بار تصمیم گرفته شد که بخش بین‌الملل به صورت رقابتی برگزار شود. مربیان می‌گفتند وقتی شرکت‌کنندگان خارجی در جشنواره حضور دارند بهتر است بتوانیم با آن‌ها هم رقابت کنیم. این کار باعث می‌شود که بتوانیم سطح شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی را بررسی کنیم و فرصت تبادل فرهنگی را بین قصه‌گویان داخلی و خارجی ایجاد کنیم. ضمن این‌که از این طریق می‌توانیم سطح قصه‌گویی خودمان را چه از جهت مربیان کانون و چه در کل کشور بسنجیم و ببینیم که آیا توانایی رقابت با بخش بین‌الملل را داریم یا خیر.
از مرحله‌ی استانی جشنواره‌ی قصه‌گویی ما 31 جشنواره‌ی استانی در سطح کشور داشتیم که به مدد ادارات کل کانون پرورش فکری در استان‌ها برگزار شد. گروه‌های مختلفی از شرکت‌کنندگان کانونی و غیر کانونی‌ها در این جشنواره‌ها حضور داشتند. در واقع علاوه بر مربیان و اعضای کانون شرکت‌کنندگانی به صورت آزاد در این جشنواره‌ها شرکت کرده‌اند که شامل پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و نوجوانان دانش‌آموز می‌شود. در ضمن در جشنواره‌ی امسال فرصتی فراهم کرده‌ایم تا قصه‌گویانی که برای کودکان با نیازهای ویژه فعالیت می‌کنند هم بتوانند حضور داشته باشند. بعد از این‌که جشنواره‌های استانی برگزار و نتایج آن‌ها مشخص شد، این نتایج به دبیرخانه‌ی مرکزی منتقل شد. مرحله‌ی بعدی داوری در تهران از مجموع 4 هزار و 305 قصه‌گویی که در جشنواره شرکت کرده‌اند آغاز شد. در طی این مرحله دو گروه داوری، یکی در بخش‌های پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، نوجوانان و رضوی و دیگری در بخش مربیان و غیرکانونی‌ها آثار متقاضیان را بررسی کرده‌اند.
این جشنواره علاوه بر بحث قصه‌گویی دو محور اجرایی دیگر هم دارد. یکی بخش علمی جشنواره است که با نشست‌ها و سیمنارهای علمی در بحث ارایه‌ی مقالات و قرائت آثار پژوهش‌گران در حوزه‌ی قصه‌گویی برگزار می‌شود. بخش دیگر هم در حوزه‌ی رضوی است. در واقع محور رضوی به موضوعات جشنواره‌ی امسال اضافه شده که در این بخش با توجه به کم‌بود منابع در حوزه‌ی قصه‌گویی رضوی بحث داستان رضوی را هم اضافه کرده‌ایم. مربیان ما بسیار گله‌مند بودند که باید همزمان دو جشنواره‌ی قصه‌گویی در یک سال اجرا کنند. افزودن محور رضوی به جشنواره‌ی بین‌المللی قصه‌گویی فرصت خوبی است که هم امکان شرکت و بروز استعدادهای بچه‌ها را در دو سطح این جشنواره بیشتر می‌کندو هم شانس انتخاب آن‌ها را افزایش می‌دهد.
نهایتا از بین شرکت‌کنندگان و آثار ارزیابی‌شده 57 نفر به مرحله‌ی کشوری راه یافته‌اند که در کنار 11 شرکت‌کننده‌ی خارجی داوری خواهند شد. امسال برای اولین بار به مربیان گفته‌ایم که می‌توانند انتخاب کنند که در سطح ملی و یا در سطح بین‌المللی داوری شوند. در این شرایط تعدادی از قصه‌گویان ما به انتخاب خودشان کنار قصه‌گویان خارجی داوری می‌شوند.
به‌نظر می‌رسد جشنواره‌ی قصه‌گویی امسال دست‌خوش تغیرات زیادی است، دلیل این تحولات چیست؟
- عمده‌ترین دلیل مطالبه و انتظار مربیان کانون بود، چراکه نوزدهمین جشنواره‌ی قصه‌گویی جشنواره‌ای با عقبه‌ی 18 ساله است. بسیاری از قصه‌گویان ما در سنوات قبل در این جشنواره شرکت کرده‌اند. در واقع جشنواره فرصتی برای محک‌زدن توانمندی مربیان کانون در بخش قصه‌گویی است. بنابراین آن‌ها انتظار دارند که افق‌های جدیدی به روی جشنواره باز شود. برای مثال وقتی شرکت‌کنندگان خارجی هیچ دغدغه‌ای برای رقابت نداشته باشند با آرامش بیشتری نسبت به مربیان ما که کارشان مورد قضاوت است اجرا می‌کنند. الان قصه‌گوی ایرانی و خارجی می‌توانند در کنار هم ظرفیت‌های خودشان را نشان بدهند، رقابت کنند و هم از یاد بگیرند. این فرصت ارزشمندی است. در مجموع همان‌طور که پیش‌تر هم عرض کردم؛ این تغییرات بر مبنای انتظارات و مطالبات موجود و با استفاده از پژوهش‌هایی که در سنوات قبل انجام شده بود صورت گرفته است. بر همین مبنی ما تصمیم گرفته‌ایم ظرفیت‌های جدیدی به جشنواره‌ی امسال اضافه کنیم تا با یک محتوای علمی غنی طی فرایندی آغازگر فعالیت دبیرخانه‌ی بیستمین جشنواره‌ی قصه‌گویی باشد.
کمی هم در مورد بخش قصه‌گویی برای کودکان با نیازهای ویژه توضیح بدهید.
- کانون پرورش فکری تا 13 آذر سال 1395 و ه‌زمان با روز جهانی معلولین در 31 استان کشور بیش از 31 مرکز فراگیر تاسیس کرده است. فلسفه‌ی این مراکز دسترسی آسان به فعالیت‌های کانون برای اعضای با نیازهای ویژه در گروه‌های سنی مختلف است. این جشنواره فرصتی است که اعضای با نیازهای ویژه و مربیان آن‌ها دستاوردهایشان را در حوزه‌ی قصه‌گویی ارایه کنند. قصه‌گویی یکی از فعالیت‌های کتاب‌محور کانون است و در حوزه‌ی فعالیت مربیان با کودکان با نیازهای ویژه جای کار دارد. قصه‌گویی به زبان اشاره و یا در قالب‌های صوتی برای کودکان نابینا ارائه می‌شود. جشنواره‌ی قصه‌گویی فرصتی است تا مربیان فراگیر ما بتوانند تبحرشان را در ارتباط‌گیری با کودکان با نیازهای ویژه به اشتراک بگذارند.
جشنواره یک رویداد مقطعی است، اما می‌تواند جریان‌ساز باشد و تاثیرات بلندمدت هم بگذارد. برنامه‌ی شما برای گسترش تاثیر این جشنواره به کل سال چیست؟
- قصه‌گویی در کانون یک فعالیت مستمر و فرایندی است. مربیان ما با اعضا در گروه‌های سنی مختلفی کار می‌کنند و راحت‌ترین راه ارتباط‌گیری و انتقال مفاهیم آموزشی به آن‌ها قصه است. از طرف دیگر کتاب پایه‌ی قصه و قصه‌گویی است. درواقع کتاب در تمام کتاب‌خانه‌ها و مراکز کانون پرورش فکری پایه‌ی فعالیت‌های فرهنگی را تشکیل می‌دهد. بنابراین با تشکیل دبیرخانه‌ی متمرکز برای جشنواره‌ی قصه‌گویی امیدواریم فرایند قصه و قصه‌گویی در جشنواره‌ی بیستم با رویکردی ترویجی ادامه پیدا کند. کما این‌که امسال در بحث حضور اعضا در گروه سنی 14 تا 17 سال به این دستاورد رسیده‌ایم که از 4 هزار و 300 شرکت‌کننده‌ی ما یک هزار و 700 نفر را اعضای کانون تشکیل می‌دهند. خب ما که برای اعضا آموزش قصه‌گویی نگذاشته‌ایم، در نتیجه فرایند ترویجی در کتاب‌خانه‌های کانون کاربردی و اثرگذار بوده است. بنابراین پاسخی که از افزوده‌شدن این بخش به جشنواره‌ی امسال گرفته‌ایم امیدی را در دل ما بیشتر کرده تا برای سال آینده این رویکرد ترویجی را عمیق‌تر کنیم، به دل مراکز بکشانیم و از آن‌جا بازخورد بگیریم.
