به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این نشست با سخنرانی سعید حسام‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه ادبیات شیراز و پژوهش‌گر روز سه‌شنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۲ برگزار شد.
سعید حسام‌پور در این نشست در مورد شیوه‌های قصه‌گویی نوین گفت: قصه قالب و ساختاری بسیار دیرینه به قدمت زیست بشر دارد. قصه‌گویی نوین به معنای تغییر ماهیت و از بنیان برافکندن شیوه‌های گذشته در قصه‌گویی نیست.
وی افزود: باید یادمان باشد عناصری مانند تعلیق شخصیت‌پردازی، تناسب‌های لفظی و معنایی و بسیاری از عناصر زیباساز و جذاب در شعر و داستان، همچنان برای مخاطبان شنیدنی هستند و نباید با شنیدن قصه‌گویی نوین بلافاصله به یاد بهره‌گیری از قالب‌ها و ابزار جدید برای قصه‌گویی بیفتیم.
حسام‌پور ادامه داد: قصه‌گویی نوین لزوما همان قصه‌گویی دیجیتال نیست، بلکه مجموعه‌ای از شیوه‌ها و اندیشه‌هاست که با رویکرد تازه متناسب با تغییرات صورت گرفته در زیست جهان انسان معاصر متبلور شده است.
این پژوهش‌گر به شیوه‌های هنر نو اشاره کرد و اظهار داشت: توجه به احساسات و حتی خرافات، درهم ریختگی قالب‌ها، عدم قطعیت، گسست توجه به اقلیت‌ها (دیگری)، قانون‌شکنی و قانون‌گریزی تعامل و دوسویه‌گی، فروپاشی مرز قالب‌های هنری از مهم‌ترین ویژگی‌های هنر نو است؛ به شکلی که به طور قطعی نتوان اثر یا ارائه‌ای را شعر، داستان، فیلم، سخنرانی، موسیقی و... بدانیم بلکه ممکن است آنها آمیزه‌ای از همه قالب‌ها باشند.
وی تصریح کرد: در قصه‌گویی نوین نمونه‌هایی از شعرخوانی، روزنامه‌خوانی، آشپزی، ساخت هم‌زمان اثر هنری مانند نقاشی، سفال، مجسمه و... را می‌بینیم. برای نمونه در قصه‌گویی تصویری مرزهای نمایش تک نفره، نمایش بی‌کلام پانتومیم، رقص روایی و باله با مفهوم کلاسیک قصه‌گویی شکسته شده است.
حسام‌پور بر شیوه‌های گوناگون داستان‌سرایی تصویری تاکید کرد و ادامه داد: نمودارهای ستونی و مساحتی، ویدئوهای کوتاه و بلند، پست‌ها و استوری‌های اینستاگرام، عکاسی، فیلم‌های گرافیک با کیفیت بالا در هم آمیختن زمان و مکان، نمود دیگر نوگرایی در قصه‌گویی است.
وی افزود: قصه‌گویی هنگام طلوع آفتاب، قصه‌گویی در زمان خاکسپاری، قصه‌گویی در بیابان، قصه‌گویی در زندان، قصه‌گویی در بیمارستان، قصه‌گویی در مترو و اتوبوس عمومی، قصه‌گویی در ورودی سرویس‌های بهداشتی عمومی، قصه‌گویی در موزه و گالری نقاشی و... پایان‌های باز و چندگانه، پیشبرد داستان بر اساس نظر مخاطبان، جابه جا شدن جای قصه‌گویان و شنوندگان، مشارکت‌گیری از مخاطبان و... هم از مهم‌ترین نمودهای جنبه تعاملی و چند صدایی قصه‌گویی نو است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: از دیگر ویژگی‌های قصه‌گویی نوین، تغییر قهرمان داستان و توجه به شخصیت‌های منفی و به حاشیه رانده شده، بازگشتن شخصیت‌های مرده و کشته شده به داستان، بازگشت به عقب و تغییر دادن مسیر داستان، کوشش برای مخدوش کردن ارتباط با شنوندگان و حتی تلاش برای راندن آنها از محل قصه‌گویی، نداشتن قصه کامل و طرح چند ایده و طرح داستانی در قصه‌گویی و رها کردن آنهاست.
حسام‌پور با بیان اینکه مهم‌ترین تفاوت قصه‌گویی نوین و سنتی رویکرد اجتماعی و انتقادی آن است؛ امکان کامنت‌گیری در قصه‌گویی دیجیتال، امکان گفت‌وگوی زنده مخاطبان با یکدیگر، اینترنت اشیاء، نگارش ادامه داستان از سوی مخاطبان و... را از دیگر تفاوت‌های این دو نوع قصه‌گویی عنوان کرد.
وی تصریح کرد: قصه‌گویی نوین کارکردها و نقش‌های اجتماعی متنوعی دارد رویکرد انتقادی، انقلابی و سیاسی و یا خیریه فراگیرتر است. دومین تفاوت عمده‌ای که از این ماهیت ناشی می‌شود نیز این است که برخلاف پیشینیان، به ندرت خردسالان و کودکان را مخاطب قرار می‌دهد. با این حال نوجوانان از جمله مخاطبان، طرفداران و حتی قصه‌گویان و بانیان اصلی قصه‌گویی نوین هستند.
این پژوهش‌گر اظهار کرد: قصه‌گو به دلیل اینکه نسبت به دروغ بودن قصه خود آگاه است، باید بتواند از پس کنترل حرکت بدن خود برآید. او می‌داند قصه دروغ است ولی باید در خیال خود آن را بسازد و قصه خود را باور و حرکات بدنش را کنترل کند، تا پیام و انرژی منفی به مخاطب منتقل نشود. قصه‌گو باید برای باورپذیر کردن شخصیت‌های قصه‌اش، به خوبی بداند هر شخصیت حرکاتش چگونه است و نشانه ویژه‌ای برایش بیافریند.
این مدرس دانشگاه، به توضیح بهره‌گیری به جا و درست از ابزار و باید ها و نبایدهای قصه‌گویی پرداخت و مهم‌ترین ویژگی قصه‌گویی نوین را، قصه بدون پایان، قصه با پایان‌های مختلف، تغییر در شخصیت‌های منفی و مثبت قصه، استفاده از امکانات فضای مجازی و هوش مصنوعی و استفاده از ظرفیت‌هایی که بتواند مشارکت مخاطب را فعال ترکند دانست.
حسام‌پور در پایان گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌تواند به مدد قصه‌گویی و قصه‌خوانی نسبت به رفع بسیاری از مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان کوشا باشد و به رشد شخصیتی و فکری بچه‌ها با استفاده از قصه‌های نوین، کمک کند.
بیست‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ۲۷ تا ۳۰ آذر ۱۴۰۲ در یزد برگزار می‌شود.
