به سومین دوره‌ی جشنواره اسباب‌بازی رسیدیم. رویکرد اصلی جشنواره‌ی امسال بازی‌های بومی و محلی است که در بخش کارگاهی «محله‌ی اسباب‌بازی» شاهد حضور پنج استان و بازی‌های بومی آن‌ها هستیم. هدف از زنده کردن بازی‌های محلی و بومی در این دوره از جشنواره چیست و قرار است در آینده شاهد چه دستاوردی از این رویکرد باشیم؟
- به‌طورکلی بازی و اسباب‌بازی عناصری هستند که برای کودک و نوجوان می‌تواند به عنوان یک فرآیند یادگیری و تاثیرگذار فرهنگی مطرح شود. به تعبیری اسباب‌بازی را کالای فرهنگی و بازی را یک اقدام فرهنگی می‌دانیم. زمانی‌که بچه‌ها یک بازی را دوست داشته باشند از آن تاثیر فرهنگی هم می‌گیرند و شخصیت‌سازی می‌کنند. تحرک بدنی، یادگیری، تمرین کار گروهی و نشاط و شادابی در بسیاری از بازی‌های سنتی و ایرانی دیده می‌شود و کودکان از این نوع بازی‌ها خیلی لذت می‌برند. از قدیم نیز این بازی‌ها در فرهنگ‌سازی جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند و بنابراین باید زنده بماند. وقتی برای مثال بچه‌ها به شکل گروهی طناب‌کشی بازی می‌کنند از نظر بدنی تحرک دارند، کار گروهی را تجربه می‌کنند، شور و هیجان خاصی بریشان ایجاد کی شود، رقابت را تجربه می‌کنند و بسیاری از آموزه‌ها که در این بازی‌های ساده و کم‌خرج وجود دارد.
بازی‌های این روزها بازی‌های انفرادی شده که بچه‌ها بیشتر هنگام بازی ساکن هستند. اما در بازی‌های بومی و سنتی بچه‌ها کار گروهی انجام می‌دهند، فکرشان را به کار می‌اندازند تا در رقابت بازی گروهی برنده شوند. بسیاری از بازی‌های سنتی چنین ویژگی دارند و ما سعی می‌کنیم این ویژگی را ترویج بدهیم. با این بازی‌ها بچه‌ها به شور و نشاطی وادار می‌شوند که دوست دارند. بچه‌های امروز به شور و نشاط و تنوع‌گرایی نیاز دارند. همه‌ی این ویژگی‌ها در بازی‌های سنتی و گروهی پیدا می‌شود. وقتی در یک نمایشگاه چنین شرایطی را فراهم می‌کنیم می‌بینیم بچه‌ها و خانواده‌ها طالب استمرار این کار هستند که در طول سال بتوانیم این بازی‌ها را اجرا کنیم. خود همین مساله نشان می‌دهد بچه‌ها بسیار علاقه‌مند بازی‌های مربوط به 40 یا 50 سال قبل هستند.
پیشینه‌ی هر کدام از بازی‌ها یا اسباب‌بازی‌های بومی و محلی یک داستان یا قصه‌ی زندگی است. آیا تعاملی صورت گرفته تا آموزش‌های مورد نیاز کودکان به سمتی برود که از این قصه‌ها و داستان‌ها استفاده شود؟
- از آن‌جا که این داستان‌ها، داستان‌های بومی و محلی است، ثبت ملی شدن آن‌ها به کار زیادی نیاز دارد. چراکه نخست خیلی متنوع و متکثر هستند و دوم این‌که بیشتر در همان محل و استان جذابیت دارند. اما این‌که ما بتوانیم در همان استان‌ها یا استان‌های مشابه این بازی‌ها را ترویج دهیم کار خوبی است و در حد خودمان در کانون روی آن فکر می‌کنیم.
کار دیگری که کانون انجام داده توسعه‌ی مراکز فراگیر و تولید محصولات یا دستگاه‌های به‌دید یا کتاب‌های گویا و بریل برای کودکان ناشنوا، نابینا و کم‌بینا است. آیا کانون برنامه‌ای برای تولید و توسعه‌ی این کار و رفتن به سمت طراحی و تولید اسباب‌بازی و سرگرمی برای کودکان با نیازهای ویژه دارد؟
- از آن‌جاکه تازه این کار را شروع کرده‌ایم و توسعه‌ی مراکز فراگیر کار جدیدی است فعلا کارهایی که انجام شده تولید کتاب‌هایی به خط بریل یا تهیه دستگاه‌های "به‌دید" و آموزش مربیان است که در اولویت قرار داشته‌اند و جزو اقدامات اولیه است. اما این‌که اسباب‌بازی‌های متناسب هم تولید کنیم پیشنهاد خوبی است. البته در حال حاضر کتاب‌های برجسته و لمسی برای استفاده‌ی کودکان نابینا تولید می‌کنیم و آن‌ها با استفاده‌ی از ابزاری ساخته شده که به نوعی خودش اسباب‌بازی است. این کتاب‌ها قابل لمس کردن توسط بچه‌ها هستند و با لمس کردن آن‌ها به یک تصویر و مفهموم مورد نظر دسترسی پیدا می‌کنند. اما در زمینه‌ی موضوع اسباب‌بازی کاری انجام نشده است. هرچند در آینده می‌توانیم امیدوار باشیم چراکه قرار است برای کودکان با نیازهای ویژه اقدامات مناسبی انجام بدهیم. بنابراین از هر ایده خوبی که مطرح شود از جمله تولید اسباب‌بازی و سرگرمی استفاده می‌کنیم.
