به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، رحیم مخدومی، نویسنده کودک و نوجوان که آثار بسیاری را در حوزه دفاع مقدس تألیف کرده است درباره اهمیت جشنواره قصهگویی در ساختار فرهنگی کشور عنوان کرد: قصه با احساس مخاطب سروکار دارد. این قدرت هنر است که بر احساس و اندیشه مخاطب اثر میگذارد. بهطور طبیعی هر انسان عاقلی از این فرصت طلایی استفاده میکند؛ زیرا نظام تعلیم و تربیت نیاز به راهی آسان دارد تا به دلهای مخاطبان خود ورود کند و اثرهای تربیتی خودش را بگذارد. قصهگویی یکی از آسانترین و کمهزینهترین هنرها است که میتواند بدون ابزار خاص و بدون نیاز به سرمایهگذاری زیاد، ارتباط شیرینی با مخاطب خودش برقرار کند. به همین دلیل تمام متولیان تعلیم و تربیت به این ابزار نیاز دارند تا بتوانند به اهداف تربیتی خود برسند.
او ادامه داد: اگر تعلیم و تربیت موفق باشد طبیعتا فرهنگ آن کشور نیز موفق خواهد بود؛ زیرا مهمترین عامل رشد و تعالی ملتها فرهنگ آن کشور است.
نویسنده «حاجقاسم و پرواز نقاشیها» درباره نقش مطالعه در شکلگیری قصهها و ارتقای قصهگویی کشور توضیح داد: مطالعه و شکلگیری قصهها لازم و ملزوم یکدیگر هستند. اگر مطالعهای صورت نگیرد یعنی قصهای خوانده و فهمیده نشده است. فهم مطالعه در حوزه ادبیات داستانی نسبت به گونههای دیگر خیلی بیشتر است؛ زیرا ادبیات داستانی درواقع یک نیاز همگانی است. به طور مثال اگر کسی صاحب تخصص خاصی هم نباشد نیاز به ادبیات داستانی دارد؛ اما برعکس این رابطه وجود ندارد. وقتی شخصی در حوزه ادبیات داستانی کار میکند شاید در طول عمرش نیاز نداشته باشد که مثلا در حوزه تأسیسات مطالعه کند؛ زیرا یک نیاز همگانی نیست.
نویسنده «ابر قهرمانان» افزود: فرهنگ مطالعه باید ترویج پیدا کند و این موضوع در جامعه فرهنگسازی شود. اگر جامعه به سمت مطالعه روی آورد ناخودآگاه افراد آن جامعه به قصه هم علاقهمند میشوند. حال ممکن است فردی برای قصهگویی به عنوان یک عامل اجرایی قصه را مطالعه کند و یک فردی برای خودش مطالعه کند و از خواندن قصه لذت ببرد؛ درواقع هردو گروه نیاز به مطالعه دارند. درنتیجه باید برای موضوع مطالعه، انس گرفتن با کتاب و انس گرفتن با ادبیات داستانی فرهنگسازی شود تا جامعه اقبال بیشتری به ادبیات داستانی نشان دهد.
مخدومی در پاسخ به این پرسش که «دفاع مقدس چه ظرفیتی برای تقویت حوزه قصهگویی دارد؟» گفت: یکی از جاذبههای داستان قهرمانان آن هستند. این قهرمانها هرچه خارقالعادهتر باشند، جذابیت بیشتری برای مخاطب دارند. درنتیجه تمام هنرمندان و نویسندگان نیز دنبال قهرمانان شگفتانگیز هستند تا به عنوان یک سوژه جذاب و ناب آن را وارد داستان خود کنند. دفاع مقدس ما پر از قهرمانان خارقالعاده در سنین، جنسیت و صنوف مختلف است. ما از بهنام محمدی و حسین فهمیده و شهید بالازاده دوازدهساله داریم تا جوانان و کهنسالانی که مانند حبیب ابن مظاهر ایفای نقش کردند. همچنین در حوزه دفاع مقدس شخصیتهای زنی داریم که ایفای نقش مؤثری داشتند. ما با تنوع بسیاری از شخصیتها مواجه هستیم و قصههای ما به شدت به این شخصیتها نیاز دارند.
نویسنده «امام گردان» افزود: کسانی که صرفا دنبال ایجاد سرگرمی برای مخاطبان خود نیستند و سرگرمی را به عنوان ابزاری برای بیان مفاهیم والای انسانی در نظر میگیرند، میتوانند از این زاویه هم به حوزه دفاع مقدس نگاه کنند؛ زیرا دفاع مقدس ما مملو از فضیلتهای انسانی است. ما خصلتهایی مانند گذشت، ایثار، فداکاری، سخاوت، صمیمیت، همدلی و... را میبینیم که میتوانند انسانهای بسیار دوستداشتنی خلق کنند. یکی از جاذبههای قهرمان قدرت خارقالعاده است و دیگری شخصیت لطیف و دوستداشتنی که در دفاع مقدس ما این ویژگیهای اخلاقی جمع شده است و میتوان قهرمانان دوستداشتنی از میان آنها روایت کرد. مثلا درباره شهید همت که سالهاست در دلها جای گرفته است دهها عنوان کتاب در قالبهای مختلف برای کودک و نوجوان و بزرگسال کار شده است یا برای شهیدحاجقاسم سلیمانی که تعداد کتاب زیادی برای ایشان منتشر شده است و اقبال زیادی در این رابطه وجود دارد و همچنان هم ادامه دارد. این مثال نشان میدهد که دو عنصر خارقالعادهبودن و سرشار از فضیلتهای انسانی بودن در این شخصیتها جمع بوده است.
این نویسنده برای پررنگ و کاربردیترشدن بخش ملی و بینالمللی جشنواره قصهگویی در سطح جوامع چند پیشنهاد مطرح کرد: فعالیتهای مشترک باید زیاد شود تا طرفین با فرهنگ هم آشنا شوند و تبادل فرهنگی داشته باشند. این موضوع خیلی اهمیت دارد که آداب و رسوم و سنن و فرهنگ در هر کدام از ممالک چگونه است و چه وجوه اشتراکی و افتراقی با یکدیگر دارند. شناخت فرهنگها راه را برای برقراری ارتباط آسان میکند تا هرکدام از این ملیتها اثری را ارائه کنند که قابل استفاده برای ملیتهای دیگر باشد.
او ادامه داد: باید کارگاههایی برگزار شود که از دو بُعد فنی و محتوایی قصهها، ما هرساله در حال رشد و ارتقا باشیم. چه برای مصرف داخل و چه بینالملل قصهگویی ما باید به روز باشیم و در یکجا ماندن منجر به کمرنگشدن این هنر و دلزدهشدن مخاطبانش میشود. اگر قصهگویی حرف تازهای برای گفتن نداشته باشد و پابهپای پیشرفت جامعه به روز نشود، مخاطب خود را از دست میدهد. به همین خاطر توجه به ارتقای سطح کمی و کیفی قصهها بسیار اهمیت دارد.
این نویسنده برای قصهگویان بهویژه قصهگویان دفاع مقدس پیشنهاداتی نیز بیان کرد: عزیزان قصهگو باید دو کار انجام دهند؛ یکی اینکه با تحقیق و مطالعه روایتهای ناب را استخراج کنند. این روایتها اگر برای کودکان روایت میشوند، طبیعتا نیاز دارند تا زبانشان تغییر پیدا کند و این موضوع کمی به تخصص و زمان نیاز دارد اما لازم و ضروری است. مورد بعدی اینکه، قصهگویی باید متناسب با حالوهوای دفاع مقدس رنگ و بوی این فضا را به خود بگیرد. نیاز است که در این خصوص چه در اتاقهای فکر و چه در میدان عمل، کار شود تا دوستان قصهگو بتوانند با تأثیرگذاری بیشتر حین اجرا، مفاهیم والایی را که استخراج کرده و به زبان کودک درآوردهاند، با بیان و زبان تأثیرگذار ارائه کنند.
مخدومی در پایان با اشاره به لزوم تحقیق و آشنایی با کتاب های تازه بیان کرد: جریانی که امروز تحت عنوان قصهگویی در کشور جاری است، نشان می دهد که کار لازم درخصوص قصهگویی به ویژه در حوزه محتوایی صورت نگرفته است. پیشنهاد من برای رفع این موضوع این است که گروهی ماموریت پیدا کنند تا تمام کتب حوزه کودک و نوجوان ناشران را بررسی کنند. گویا جریان قصهگویی کشور ما از تازههای نشر اطلاعی ندارد چراکه قصه گوها غالبا از کتابهای مراکز کانونها استفاده میکنند و به نظر میرسد که این کتابها نیز به روز نشدهاند درنتیجه ما در قصهگویی دچار نوعی تکرار شدهایم. این حق مخاطب است که از بهترین و جذابیتترین قصهها برخوردار شود. البته این حس مسئولیت در خود قصهگو هم باید وجود داشته باشد تا دنبال تازهترین و نابترین قصهها بگردد.
بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ۲۷ تا ۳۰ آذر در یزد برگزار میشود.