پویانمایی و ادبیات شفاهی ظرف و مظروف مناسبی برای هم هستند

علی خانجانی، پژوهش‌گر فرهنگ عامه و متخصص قصه‌گویی، فرهنگ عامه و قصه‌های کهن را بهترین دست‌مایه برای تولید انیمیشن دانست و گفت: هر موضوعی که قابلیت نشان دادن را در خود داشته باشد، می‌تواند خوراک و محتوای خوبی برای قرار گرفتن در قالب‌های هنری از جمله پویانمایی باشد.

وی با تاکید بر این نکته که در هنر پویانمایی، عرصه برای جولان تخیل کاملا باز است، افزود: هنرمند می‌تواند هرآن‌چه را که در ذهن به تصویر می‌کشد، تمام و کمال به مخاطب خود نیز عرضه کند و این قابلیتی است که پویانمایی را در جایگاه بالاتری در مقایسه با دیگر هنرهای بصری قرار داده است. پویا‌نمایی می‌تواند خدمتگزاری قابل، توانا، سریع و در قیاس با سینما کم هزینه برای فرهنگ به ویژه ادبیات شفاهی باشد.
این پژوهش‌گر درباره تاثیر متون کهن، ادبیات شفاهی و فرهنگ عامه در تولید انیمیشن گفت: ادبیات شفاهی و به طور کلی فرهنگ عامه حاکم بر سرزمین پهناور ما به جهت تنوع قومی، تفاوت‌های اقلیمی، تلوَن زبان و لهجه، گوناگونی آداب و مراسم آیینی و دیگر ممیزه‌های فرهنگی، شرایطی ویژه و ممتاز در میان کشورهای جهان دارد و این نکته‌ای است قابل توجه و مهم که بیان آن نه از سر تعصب و خود برتر بینی، بلکه بازگویی واقعیتی است که آن را بارها و به دفعات از زبان مهمانان خارجی شرکت کننده در جشنواره‌های قصه‌گویی نیز شنیده‌ایم.
خانجانی که تدوین اولین دائره‌المعارف قصه‌های ایرانی را انجام می‌دهد درباره غنای ادبیات شفاهی کشورمان توضیح داد: تا به حال 8 هزار روایت از قصه‌های شفاهی و همین مقدار در قصه‌ها و حکایات مکتوب برای دائره‌المعارف قصه‌های ایرانی شناسایی کرده‌ایم که این فقط و فقط بخشی از امکانات و توانایی‌های ادبیات ما را نشان می‌دهد. حال اگر امثال باورها، عقاید، ضرب‌المثل‌ها، لالایی‌ها، متل‌ها، بازی‌های کلامی، مراثی، جشن‌ها و... را اضافه کنیم با چه گنج بی‌انتهایی سر و کار خواهیم داشت.
وی تاکید کرد: پویانمایی و ادبیات شفاهی ظرف و مظروف کاملا مناسبی برای یکدیگرند و به کمک هم می‌توانند ابعاد وسیع فرهنگ غنی و پربار کشور را به رخ جهانیان بکشانند و ناگفته‌ها و زوایای پنهان آن را برای پژوهش‌گران و اهالی هنر نمایان کنند.
رییس مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، درباره جشنواره پویانمایی تهران نیز گفت: به خاطر دارم جشنواره پویانمایی تازه شکل گرفته بود و برنامه‌ریزی‌ها نشان می‌داد که نگاهی رو به جلو بر این جشنواره حاکم است، البته جز این هم نباید باشد، زیرا جناب کریمی صارمی خود از پرورش یافتگان کانون و متاثر از آینده نگری برنامه‌های کانونی است. این روزها پویانمایی در ردیف یکی از فعالیت‌های جاری مراکز کانون جای گرفته و این اتفاق کوچکی نیست. کارگروهی خاص برای آن تعریف شده و بحث‌های آکادمیک و تجربه‌های کاری همکاران با صبغه زیادی در این کارگروه دنبال می‌شود. گستره وسیع کانون در سراسر کشور و محصولاتی که طی این سال‌ها به مراکز ارسال شده همه و همه حکایت از رونق و رواج پویانمایی دارد.
وی افزود: این گستردگی فقط جغرافیای کانون را در بر نمی‌گیرد و رفت و آمدهایی که در ارتباط با پویانمایی با خارج از کشور وجود دارد، باعث شده تا خون تازه‌ای در رگ‌های این هنر جاری شود و انیماتورهای ایرانی در تعامل با همتایان خارجی قرار بگیرند و به انتقال تجربه با یکدیگر بپردازند. بدیهی است که این نوع ارتباطات، غنا و اعتلای هنر پویانمایی را موجب می‌شود.
علی خانجانی با اشاره به شعار کانون «ما در فکر تربیت هستیم نه تولید»، گفت: این را به تجربه دریافته‌ایم که اگر تربیت به درستی صورت بگیرد و متربی با چیستی، چرایی و چگونگی واسطه تربیتی که در این جا پویانمایی است خوب آشنا بشود، در آن صورت شکوفایی استعدادها رخ می‌دهد و آفرینش آثار را شاهد خواهیم بود. خوشبختانه این موضوع تا حد قابل قبولی اتفاق افتاده و جشنواره‌های استانی پویانمایی شاهد خوبی است بر این ادعا.
این پژوهش‌گر درباره نقش دولت در رشد و توسعه پویانمایی عنوان کرد: وظایف دولتمردان را ما نمی‌توانیم تعیین کنیم، اما می‌توانیم توجه آن‌هارا به قابلیت‌ها و تأثیرگذاری‌های این هنر جلب کنیم و به آن‌هانشان دهیم که این قالبی است که می‌تواند محتوای خود را به بهترین شکل نشان دهد، حال این محتوا اگر با پسندهای مسوولان نیز هم‌خوانی داشته باشد، بدون شک آن‌ها حمایت خواهند کرد و انیمیشن رشد خواهد داشت.
وی درباره امکان همکاری بین مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی و جشنواره پویانمایی تهران گفت: مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی همان طور که از نامش پیداست، این است که که در راستای شناسایی و تبلیغ قصه‌های ایرانی تلاش کند و این تلاش فقط و فقط با قصه‌گویی نیست. در جمع‌آوری قصه‌ها و روایات به قابلیت‌های عرضه آن‌هادر قالب‌های هنری دیگر توجه داریم. شک نداریم که بسیاری از قصه‌ها برخوردار از سوژه‌های مناسب برای فیلم، تئاترزنده، نمایش عروسکی، پویانمایی، اسباب بازی، ترانه‌سرایی، هم‌نوازی‌های موسیقایی و... هستند و با افتخار حاضریم همه هنرمندان از جمله هنرمندان پویانما را از یافته‌های پژوهشی خود بهره مند سازیم.