شیوه‌ی جدید باعث کشف استعدادهای نمایشی کودکان می‌شود

پانزدهمین جشنواره نمایش عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در شیوه اجرای خود با دوره‌های قبل تفاوت بارزی داشت. اجرای فرآیند محور جشنواره به مربیان مراکز کانون فرصتی داد تا مطابق شیوه‌نامه جدید، اعضای خود را بهتر ارزیابی کنند، خواسته‌ای که مد نظر شیوه‌نامه بود. حال این شیوه‌نامه تا چه میزان در دست‌یابی به اهداف موفق بوده یا شیوه‌نامه با به هم ریختن روال معمول، سردرگمی اعضا و مربیان را باعث شده، موضوعی است که بررسی آن از منظر مربیان و سرپرست‌های گروه‌های نمایش عروسکی حایز اهمیت است.

در حاشیه جشنواره منطقه‌ای اردبیل پای صحبت مربیان نشستیم و نظر آن‌ها را در مورد شیوه‌نامه جدید جویا شدیم.
رفعت السادات خرم‌زاده مربی مجتمع فرهنگی هنری اصفهان اظهار داشت: وقتی با اعضای گروه نمایش صحبت کردم و نظرشان را در مورد نمایش فرآیند محور پرسیدم جواب‌های زیبایی دریافت کردم اعضا عنوان کردند؛ تجربه‌های زیادی کسب کردیم، نمایش عروسکی که کار کردیم ارزش بیشتری دارد چون خودمان کار کرده‌ایم.
یکی از عضو‌های من اعتقاد دارد، نمایش فرآیند محور فرصت مناسبی است برای کودکان و نوجوانانی که به تئاتر علاقه دارند. یک عضو دیگرم می گوید؛ نمایش فرآیند محور راهی برای دست‌یابی به استعدادهای نهفته کودکان و نوجوانان است و این نظر عضو که قابل تامل است که: نمایش فرآیند محور متکی و وابسته به شخص خاصی نیست و فقط تحت هدایت و راهنمایی مربی است.
با این اوصاف جواب واضح است که اجرای فرآیند محور جشنواره موفق بوده است.
فرزانه‌السادات طاهری مربی مرکز شماره یک سمنان، کارگاه فرآیند محور را کارگاهی جذاب برای بچه‌ها می‌داند اما آن را دیربازده معرفی می‌کند و می‌گوید: اگر هدف کارگاه فرآیند محور، رقابت نباشد عالی است، اما وقتی حرف از رقابت به میان می‌آید کل اهداف این کارگاه زیر سؤال می‌رود. احساس می‌کنم اعضای گروه فرآیند محور نیاز دارند حداقل 2 تا 3 نمایش کار کنند تا بتوانند برای رقابت آماده شوند به همین علت اجراهایی که تا امروز در این جشنواره نمایش دیده‌ام ضعیف بوده و نیازمند تجربه بیشتر اعضا هستند.
لطیفه انصاف مربی مرکز شماره دو گنبدکاووس گلستان، اعتقاد دارد، روش فرآیند محور با درگیر کردن اعضا برای ساخت یک نمایش عروسکی تأثیر به‌سزایی در تمرکز اعضا و توجه به همه جوانب نمایش عروسکی دارد.
وی تاکید می کند: در این شیوه عضو از ابتدا با مطالعه وارد عرصه می‌شود، درگیر ساخت دکور، عروسک، موسیقی و... می‌شود، یاد می‌گیرد نمایش عروسکی فعالیتی گروهی است و همکاری تک تک اعضا در اجرای آن مؤثر است با اهداف تربیتی قرین است و تاثیر به‌سزایی در تربیت عضو دارد.
فضه میرموسوی مربی مرکز کانون اصلاندوز استان اردبیل، جشنواره‌های نمایش عروسکی را فرصتی ایده‌آل برای رشد و تعالی استعدادها می‌داند که می‌تواند دریچه‌های روشنی فرا روی عضو بگشاید.
وی در مورد اجرای فرآیند محور جشنواره حاضر گفت: اجرای فعالیت نمایش عروسکی فرآیند محور در مراکز شرایطی فراهم می‌آورد تا بتوان با استفاده از نظرات و ایده‌های خلاقانه اعضا، در جریان کار گروهی - که خود اعضا عهده دار آن هستند - به اهداف تربیتی مورد نظر دست یافت.
فاطمه برمال، مربی مرکز یک اردبیل، نمایش عروسکی را هنری کامل نامیده و می‌گوید: هنر نمایش عروسکی فعالیت‌های فرهنگی، هنری و ادبی را در خود نهفته دارد، هنری سرشار از اعتدال، اخلاق، اتحاد و خلاقیت است.
در شیوه فرآیند محور عضو پله به پله برای رسیدن به هدف، عزت نفس، اعتماد به نفس، کشف استعدادها، پرورش خلاقیت، اجتماعی بودن، اتحاد و همبستگی و همکاری را به دست می‌آورد. در این شیوه، نقش عضو پررنگ است و مربی او را در مسیر کار هدایت می‌کند.
برمال اعتقاد دارد: در نمایش فرآیند‌محور محصول هنری مهم نیست، عمل ساختن محصول هنری مهم است.
سارا وطن خواه، مربی مرکز یک پارس‌آباد استان اردبیل، فرآیند‌محور بودن جشنواره را خوب توصیف کرد و گفت: خوبی فرآیند‌محور بودن به شرطی است که برد و باخت در میان نباشد البته صاحب‌نظران معتقدند که همه گروه‌ها برنده‌اند و همه موفق هستند ولی نتیجه جشنواره این را نشان نخواهد داد. برگزیده نشدن تأثیر منفی برای گروه‌ها خواهد داشت.
وطن خواه در ادامه اظهار داشت: بخش فرآیند‌‌محور با انرژی و تلاش جمعی اعضا به ثمر می‌رسد و کاری تولید می‌شود که زاییده ذهنی اعضاست برگزارکنندگان جشنواره باید انگیزه حضور اعضا در جشنواره‌های بعدی را تقویت کنند.
مرتضی ممشلی، مربی مرکز کانون مینودشت استان گلستان، اعتقاد دارد: در این جشنواره شیوه فرآیند‌محور در راس کار قرار گرفته است، این روش باید مرحله به مرحله انجام شود و لازمه آن برنامه‌ریزی خوب برای گروه نمایشی فرآیند‌محور است.
میترا رضازاده مربی مرکز کانون قهدیریجان استان اصفهان نیز در همین ارتباط اظهار داشت: در شیوه فرآیند محور عضو با مفهوم داستان آشنا شده و با آن انس می‌گیرد، در مسیر کار با شخصیت‌ها آشنا شده و خودشان دست به خلق شخصیت‌های جدید می‌زنند، آن‌ها را درک می‌کنند، می‌سازند و خلق می‌کنند. بچه‌ها می‌فهمند که زندگی چه مفهومی دارد، در پشت صحنه تلاش می‌کنند و با موجودات و شخصیت‌های جدیدی که خودشان خلق کرده‌اند نمایش اجرا می‌کنند.
با توجه به اظهار نظر مربیان که مستقیم با شیوه‌نامه فرآیند‌محور درگیر بودند چنین به نظر می‌رسد تداوم این شیوه‌نامه می‌تواند با رفع کاستی‌ها منجر به دست‌آوردهای درخشان شود، برخی از نواقص نیز فقط در صورت ادامه این شیوه‌نامه رفع شدنی است. با اخذ تجربه‌های لازم و خو گرفتن اعضا به چنین روندی دور از انتظار نیست که این شیوه بتواند به بخشی از نیازهای تربیتی پاسخ گفته، اهداف متعالی تربیتی را محقق سازد.