به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، کارگاه تخصصی «پژوهشی بر انیمیشن‌های اولیه چین از نگاه تاریخی» ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ با حضور ژانگ ژنشینگ محقق و پژوهشگر چینی در سالن کنفرانس مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

ژانگ ژنشینگ که فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی در چین است، در ابتدا به موضوع این کارگاه اشاره و بیان کرد: مطالبی که امروز ارائه می‌دهم، تحقیق و پژوهشی است که خودم به عنوان پایان‌نامه مقطع دکترا انجام دادم. این ارائه درباره مسیر انیمیشن است و شناخت سیر تاریخی از این بابت مهم است که عصر اینترنت سبب شده فاصله ملل کم شود و نیاز داریم مسیر طی شده را دقیق‌تر ببینیم. این کارگاه برای حرفه‌ای‌های انیمیشن نیست و همه می‌توانند در آن حضور داشته باشند.

وی با بیان این‌که ترجیح می‌دهد بحث روی سیر انیمیشن تاریخی باشد تا مدرن، توضیح داد: وقتی به خاستگاه انیمیشن در چین نگاهی می‌اندازیم، می‌توان تعاریف متعددی از آن داشت. البته که چین از ابتدا صاحب انیمیشن نبوده است و چینی‌ها وقتی از خارج چیزی را وارد کنند، سعی می‌کنند آن را بازنمایی کنند. با توجه به این‌که بازار انیمیشن در دنیا کوچک‌تر از بازار فیلم است، این بازار پویاتر است.

این پژوهشگر چینی به تجربه بصری در این روند تاریخی تاکید کرد و گفت: ادوارد مای‌بریج نقشی اساسی در شکل‌گیری انیمیشن و مفهوم تصاویر داشته است که نمونه اولیه آن تصویر سوارکار و اسب در حال حرکت است و برای او اهمیت داشت بتواند تصویر ثابت را تبدیل به تصویر متحرک کند. ادوارد مای‌بریج سعی کرده بود آزمایش‌هایی را برای بیان تفکر هنری و تکامل ایده‌های بصری حرکتی به سرانجام برساند. البته که این توصیف الان برای ما ساده‌انگارانه است، اما آن زمان تجربه بصری حال حاضر ما را نداشتند و تجربه بصری محدود بوده است.

وی با طرح این پرسش که انیمیشن چه‌طور از نظر فنی ایجاد شده است، گفت: در تعریف مهم است که کدام تصویر خیالی انیمیشن است و کدام تصویر خیالی انیمیشن نیست. آن زمان، تصاویری که خلق می‌شد به خلاقیت افراد برمی‌گشت که در آن زمان به دلیل خلق چنین تصاویری به آنها جادوگر می‌گفتند.

ژنشینگ با اشاره به اختراع چرخونه از سوی ریموند برای ساخت تصاویر متحرک بیان کرد: در دستگاهی که ریموند اختراع کرد، جالب بود که نمایش تصویر را با سرعت‌های متفاوتی ثبت می‌کرد.

وی در ادامه یک فیلم انیمیشن ساخته ریموند ساخته سال ۱۸۹۷ پخش کرد و پس از آن گفت: بدیهی است این کار بعدها اصلاح رنگ شده و موسیقی برای آن گذاشته شده است. تکنیک ساخت این انیمیشن چرخاندن گردونه بوده است که گاهی او گردونه را خلاف جهت نیز می‌چرخانده و دلیل اینکه او را اولین مخترع انیمیشن نمی‌دانند به دلیل همین بداهه‌ها بوده است. طبیعی است تکامل انیمیشن به تصویر بیشتری نیاز داشت. جیمز استوارت کاری را در سال ۱۹۰۰ تولید کرد که به این نوع آثار، کمیکال اسکچ یا تصاویر کمیک می‌گویند و متاسفانه او فعالیتش را در انیمیشن ادامه نداد و وارد فیلم شد. تاکید می‌کنم تولید تصویر متحرک نیاز به مواردی چون مهارت در عکاسی و صبر داشته است.

در ادامه کارگاه، چند اثر قدیمی دیگر از انیمیشن‌های اولیه نمایش داده شد تا هنرجوها با روند استفاده از تکنیک‌های اولیه انیمیشن‌سازی آشنا شوند.

ژنشینگ با اشاره به این آثار، درباره روش‌های تولید آنها گفت: برای تولید این آثار دو روش وجود داشت؛ اول نقاشی، دوم تکنیک تصویر و عکاسی که این دو شیوه سبب شد پروسه تولید انیمیشن ایجاد شود و به آن فانتاسماگور (Fantasmagore) می‌گفتند و ویژگی‌های منحصربه فردی داشت. این پروسه تولید چهار ویژگی داشت؛ اول اینکه تکنیک‌های سابق به مراحل جدیدی وارد شدند، دوم اینکه با این شیوه مخاطب وارد دنیای گرافیک می‌شد، سوم این‌که دیالوگی نداشتند اما روایت از طریق تصویر انتقال پیدا می‌کرد و چهارم این‌که مسخ‌شدن توسط یک اثر شکل گرفت.

در پایان کارگاه، ژانگ ژنشینگ نقبی به تاریخ انیمیشن در چین زد و گفت: انیمیشن در چین سال ۱۸۷۰ با فیلم‌های تبلیغاتی برای فروش سیگار و تنباکو متولد شد و این مسیر در سال ۱۹۲۳ توسط سی یانگ به صورت حرفه‌ای ادامه پیدا کرد، زمانی که یانگ به دیزنی رفته و آموزش دیده بود.

این پژوهشگر در پایان در پاسخ به پرسشی درباره حمایت حکومت پادشاهی از ورود انیمیشن به چین، بیان کرد: زمانی که انیمیشن برای اولین بار به چین وارد می‌شود، زمان تغییر سلسله شین در چین بوده و مشارکت دولتی و حکومتی برای واردات انیمیشن وجود نداشته است اما بعدها حکومت در مسیر سانسور عمل کرد.

سیزدهمین جشنواره پویانمایی تهران از ۱۳ تا ۱۸ اسفند ۱۴۰۲ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود.