به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، چهارمین نشست از سومین جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی با عنوان «طراحی ایرانی» چهارشنبه 25 مرداد در سالن کنفرانس شماره یک مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون برگزار شد.
اجرای این نشست را علی خاکبازان بر عهده داشت. مصطفی میرفندرسکی، مصطفی توحیدی‌فر و صمد خطیبی کارشناسان این جلسه بودند.
در این نشست بر این نکته نیز تاکید شد که در بدنه‌ی طراحی ایرانی اخلاق جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر به نقطه‌ای برسیم که قرار باشد طراح ایرانی بین منافع فردی و اخلاقی یکی را انتخاب کند اخلاق را انتخاب می‌کند.
میرفندرسکی با معرفی کارشناسان این نشست که هر سه طراح صنعتی اما در گرایش‌های مختلف هستند سخنان خودش را آغاز کرد.
او با تاکید بر این‌که ایران یک کشور بالنده از نظر اقتصادی و فرهنگی در تاریخ چندهزار ساله است گفت: حالا باید دید چرا 90 درصد اسباب‌بازی‌های بازار اسباب‌بازی ما قاچاق یا وارداتی هستند؟ یا چرا کانون و دیگر سازمان‌های مربوطه در جبران این امر موفق نبوده‌اند؟
میرفندرسکی ادامه داد: از دید خودمان با مطالعات جدی و تاریخی روش‌هایی برای پیشگیری از این مساله همیشه وجود داشته است. سر خط را پیدا کرده‌ایم و پیش می‌رویم.
او با اشاره بر این‌که گرایش‌های مختلف طراحی صنعتی با یکدیگر مرتبط هستند افزود: طراحی ایرانی را براساس یک بینش خاص فرهنگی باید دنبال کنیم. اگر بتوانیم در این حوزه کار را به‌روز کنیم مسایل فرهنگی ما حل می‌شود. اساس کار یک صنعت‌گر ایرانی اخلاق بوده است. این مساله را وقتی فتوت‌نامه‌ها را می‌خوانیم هم می‌بینیم.
او در پایان سخنانش تاکید کرد: داستان طراحی فقط طراحی محصول نیست؛ بلکه یک روش و بینش است. بینشی که شاهکاری مثل فرش ایرانی را خلق می‌کند.
در ادامه این نشست نماهنگی به نمایش درآمد که هدف آن درباره‌ی فرار مغزها بود. محتوای آن در ارتباط با دو عروسک ایرانی و خارجی بود که ظاهر متفاوتی داشتند و از کودکان در خلال این ویدئو سوال می‌شد از نظر آن‌ها کدام عروسک زشت و کدام زیبا است. شعار نهایی نماهنگ این بود که فرار مغزها از دوران کودکی اتفاق می‌افتد.
در ادامه توحیدی‌فر، دکترای فلسفه هنر و پژوهش‌گر حوزه‌ی فلسفه طراحی پیرامون موضوع «طراحی اسباب‌بازی‌های ایرانی» صحبت کرد.
او با اشاره بر این‌که یکی از حوزه‌های طراحی، طراحی اسباب‌بازی است از نماهنگ به نمایش درآمده صحبت کرد که به‌طور صریح مبحث بحران هویت را به چالش می‌کشد.
توحیدی‌فر گفت: باید دید چگونه در طراحی محصولات هویتی تعریف کنیم که ساختار اندیشه ما را در بدنه‌ی خود داشته باشد. طراحی، ظاهر دیداری یا بصری یک مصنوع نیست؛ بلکه فراتر از آن اندیشه‌ی پشت سر آن است. کار طراحان معنادار کردن مصنوعات است.
او ادامه داد: طراحی ایرانی در بدنه‌ی خودش اندیشه ایرانی دارد. وقتی با اسباب‌بازی ایرانی بازی می‌کنیم باید ایرانی فکر کرده باشیم. طراحی ایرانی باید دارای هویت ایرانی باشد.
این دکترای فلسفه با تاکید بر این‌که طراحی ایرانی منبعث از هویت ایرانی است، اظهار کرد: اگر این هویت در طراحی وجود داشته باشد هر جایی می‌تواند بروز و به ایرانی اندیشیدن به محیط پیرامون، تاکید کند. وقتی می‌گوییم مصنوعی دارای طراحی ایرانی است باید شاخصه‌های منحصر به‌فرد طراحی ایرانی را در آن ببینیم. در مورد اسباب‌بازی هم چنین است و چنین شاخصه‌ای وجود دارد.
او در ادامه از مهم‌ترین اصل اندیشه‌ی ایرانی یعنی گرایش به امر مطلق و وحدت‌گرایی یاد کرد و توضیح داد: ادیان ایرانی جزو نخستین ادیان یکتا‌پرستی هستند. این شاخص را در موضوع‌های روزمره ایرانی هم می‌توان دید. عامل بعدی که درباره‌ی هویت ایرانی در متون مختلف به آن اشاره شده است کثرت قومیتی است. یکی از جدی‌ترین شاخص‌هایی که ما در رفتارهای ایرانی‌ها می‌توانیم ببینیم اخلاق ایرانی است.
توحیدی‌فر گفت: در بدنه‌ی طراحی ایرانی اخلاق جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر به نقطه‌ای برسیم که قرار باشد طراح ایرانی بین منافع فردی و اخلاقی یکی را انتخاب کند اخلاق را انتخاب می‌کند.
او با تاکید بر این‌که در حکمت ایرانی شاخص منحصر به فرد، یکتاگرایی است، ادامه داد: اگر بخواهیم زندگی اخلاقی داشته باشیم، باید اندیشه‌ی اخلاقی داشته باشیم و اگر بخواهیم اندیشه‌ی اخلاقی داشته باشیم باید به آن عمل کنیم. اخلاق با عمل در هم تنیده است. صناعت در این‌جا گونه‌‌ی معرفتی است که می‌گوید چگونه آن‌را بسازد. این‌گونه می‌شود که طراحی ایرانی یک شاخص منحصر به‌فرد در بدنه خودش دارد و آن سازگاری است.
او در بخش دیگر سخنانش به بررسی هویت ملی در داستان‌های عامیانه بر اساس کتابی مرتبط با تحلیل 30 داستان دوره‌ی صفوی از دکتر محمد حنیف اشاره کرد که در نتیجه‌گیری آن بر ویژگی اخلاقی فرهنگ ایرانی تاکید شده است.
توحیدی‌فر در بحث «هویت در بازی‌‌ها» به کتاب‌های «قوانین افلاطون و تربیت کوروش» و «الکبیادس» اشاره کرد.
او در تکمیل بحث اهمیت ویژگی اخلاقی، مثال خیمه‌شب‌بازی را ارایه کرد که شخصیت اصلی آن پهلوان کچل است اما مبارک شخصیت فرعی داستان مشهورتر است چون شخصیتی کاملا اخلاقی دارد. او پرسش‌گر، شوخ، راستگو، کنجکاو، انتقادپذیر و باهوش و زیرک است.
توحیدی‌فر در پایان تاکید کرد: طراحی سازگاری است. طرح‌های اسباب‌بازی‌های ما یک امر مطلق دارد که همیشه امر اخلاقی است که با سازگار کردن ظاهر و شدنی می‌شود.
نشست‌های تخصصی سومین جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تا روز 28 مرداد 1396 آخرین روز جشنواره ادامه دارد.
