صفر تا صد تولید یک عروسک در یک کارگاه

در سومین روز از جشنواره ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کارگاهی با عنوان «طراحی تا آماده‌سازی تولید یک عروسک» برگزار شد.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، این نشست که با حضور فرزانه بابایی، عروسک‌ساز به شکل کارگاهی برگزار شد، با محور قرار دادن پروژه طراحی عروسک عمو نوروز که در شورای عالی نظارت بر اسباب‌بازی زیر نظر کانون ثبت شده است، آغاز شد.
در ابتدای جلسه به همه حاضران یک قطعه خمیر بازی و یک برگ کاغذ داده شد. پس از آن بابایی از حضار خواست که هر آنچه که از شخصیت عمونوروز در ذهن دارند، بیان کرده و یا روی کاغذ بنویسند. در واقع این عروسک‌ساز قصد داشت با همراهی حضار هم آن‌ها را وادار به فکر و کار کند و هم روند جدی طراحی یک عروسک را برای آن‌ها تشریح کند.
اولین سوال بابایی این بود: برای شخصیت عمونوروز و این‌که چهره‌اش چگونه باشد، چه می‌کنید؟
هر کس بر اساس تجربه و فکرش از صورت عمونوروز تصویری داشت. برخی معتقد بودند که عمونوروز چهره مهربانی دارد اما مسن است، برخی او را جوان و با موهای بلند تصور کرده بودند. بعد از این‌که همه نظرها‌شان را گفتند، بابایی روش خودش و در واقع راه‌کار درست تصویرسازی از یک شخصیت تاریخی را توضیح داد.
او گفت: برای رسیدن به تصویری دقیق از عمونوروز و اینکه شباهتی به بابا نوئل نداشته باشد، از منابع مختلف استفاده کرد. پرس‌وجو از افراد، جستجو در اینترنت و مراجعه به کتاب‌های مختلفی که ممکن بود در این حوزه وجود داشته باشد.
در عین حال حاضران مشغول تماشای عمونوروزهایی بر پرده سالن شدند که به تعبیر برخی هیچ شباهتی به عمونوروز ذهنی‌شان نداشت، مساله‌ای که از سوی بابایی هم تایید می‌شد.
در پایان یک تصویر بود که هم نظر بابایی را حین پروژه گرفته بود و هم بیشترحاضران معتقد بودند که بیشترین شباهت را به عمونوروز داشت. تصویرساز عمونوروز مورد نظر هم فرشید مثقالی بود. بابایی با گلایه از این‌که خیلی از کودکان ایرانی بابانوئل را می‌شناسند اما از عمونوروز هیچ شناختی ندارند، گفت: عمونوروزی که از سوی آقای مثقالی تصویرسازی شده بود همه نمادهای مورد نظر را داشت، تصویری که کاملاً ایرانی‌است هم از لحاظ چهره و هم لباس.
اما در پایان عمونوروزی که از سوی بابایی، عروسک‌ساز سارا و دارا، مورد توجه‌ قرار گرفت، عمونوروزی بود که به سربازان هخامنشی و شمایلی که از آن‌ها در کتیبه‌های تخت‌جمشید وجود دارد، شباهت‌هایی داشت.
بابایی برای حضار توضیح می‌دهد این‌که عمونوروزش متعلق به دوران هخامنشی باشد، قطعا سلیقه خودش است و هر طراحی می‌تواند آزادانه در این مورد تصمیم بگیرد.
سوال بعدی این عروسک‌ساز از حضاری که حالا اغلب‌شان به خمیرهای‌شان شکل و بعد داده‌اند و هرکس به دنبال ساخت عمونوروز خودش است، این بود: قرار است عروسک شما از چه چیزی ساخته شود؟
این سوال از آن جهت مهم است که برای طراحی اولیه اگر چنین مساله‌ای مدنظر گرفته نشود، محدودیت‌های هنگام ساخت ممکن است عروسکی را تحویل بازار دهد که با طراحی اولیه شما فاصله زیادی داشته باشد. بر این اساس که عروسک مورد نظر قرار است از جنس پلاستیک، پارچه و... باشد باید در طراحی مواردی در نظر گرفته شود.
با گذشت یک ساعت از کار کارگاه، بابایی با حوصله بالای سر هر کدام از شرکت‌کنندگان در این نشست می‌رود تا عمونوروز ساخته شده آن‌ها را ببینید و به نظرها و سوال‌های آنها گوش دهد.
یکی از شرکت‌کنندگان که عمونوروز نقاشی شده‌اش با عمونوروز خمیری‌اش تفاوت زیادی دارد، پاسخ مشکل را از سوی بابایی این‌گونه می‌شنود: معمولا طرحی که به تصویر کشیده می‌شود با آنچه با خمیر ساخته می‌شود و قرار است حجم بگیرد قطعاً دارای تفاوت‌هایی خواهد بود و این موضوع طبیعی است.
او تاکید می‌کند: یادمان باشد هرکس خودش را می‌سازد حتی اگر در ظاهر شبیه خودش نباشد.
بابایی بعد از این مرحله وارد مرحله تخصصی‌تری می‌شود که امکان انجام آن در کارگاه میسر نیست، به گفته او بعد از این‌که شکل و ظاهر عروسک عمونوروز با خمیر درست شد، چون خمیر نرم و قابل انعطاف است، بابایی عروسک را در فریزر می‌گذارد، روی خمیر سفت شده دوباره کارهایی انجام می‌دهد تا در پایان آنچه که در ذهنش بود، کامل شود.
او ادامه می‌دهد: در پایان با استفاده از خمیر قالب‌گیری دندان‌پزشکی برای رسیدن به قالب گچی استفاده می‌کند.
ناگفته نماند که در ساختار پیشرفته عروسک‌سازی در دنیا، قالب پایانی از طریق اسکنرهای سه بعدی طراحی می‌شود. با این حال بابایی در پایان کار طرح و تصویر طراحی شده‌اش از عمونوروز را به حضار نشان می‌دهد. عمونوروزی که قرار است کلاهی نمدی داشته باشد، مو و ریش بلند دارد، حالت سبیلش جوری است که انگار لبخندی شیرین بر لب دارد و بینی‌اش بدون زاویه است.
حالا در پایان کارگاه حاضران علاوه بر این‌که یک عمونوروز خمیری ساخته شده دارند، طرح و تصویر حرفه‌ای ساخته شده عمونوروز از سوی بابایی را هم دیده‌اند، طرحی که در شورای نظارت بر اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز به اسم بابایی ثبت شده است.
کارگاه‌های تخصصی سومین جشنواره‌ی ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تا روز 28 مرداد 1396 آخرین روز جشنواره ادامه دارد.